بررسي روايي و پايايي نسخه فارسي پرسشنامه ارزيابي ويژگيهاي شناختي علائم تصويري با كاربري علائم ترافيكي

validity and reliability of the Persian version of cognitive features questionnaire of symbolic signs (with the use of traffic signs

زمينه و هدف: نماد هاي تصويري ابزارهاي مهمي هستند كه به منظور انتقال پيام طراحي شده اند و مي توانند اطلاعات زيادي را در يك نظر، به بيننده منتقل كنند. درك صحيح اين علائم، زماني كه اطلاعات ايمني را منتقل مي­كنند از اهميت بالايي برخوردار است. علائم و نمادها داراي ويژگي هايي هستند كه بر ميزان درك پذيري و كاربرد پذيري آنها موثر است. مك دوگال و همكاران در سال 1996 پنج ويژگي شناختي مهم علائم شامل: واقعي بودن، پيچيدگي، معناداري، آشنايي و فاصله معنايي، معرفي كردند. اين مطالعه با هدف ارزيابي روايي و پايايي نسخه فارسي پرسشنامه مك دوگال براي ارزيابي ويژگي هاي شناختي علائم ترافيكي انجام شده است. روش بررسي: نسخه اصلي پرسشنامه با استفاده از روش استاندارد Backward-Forward از زبان انگليسي به فارسي ترجمه گرديد. روايي صوري پرسشنامه با توجه به نظرات 8 نفر متخصص در زمينه ارگونومي، ارگونومي شناختي، طراحي و آمار تعيين شد. سپس نسبت و شاخص روايي محتوايي همچنين متوسط شاخص روايي محتواي پرسشنامه محاسبه گرديد. 25 علامت به منظور بررسي در اين مطالعه انتخاب شد. پرسشنامه در بين 80 نفر از كاركنان دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني ايران توزيع گرديد. شركت كنندگان هر علامت را از نظر پنج ويژگي : واقعي بودن، پيچيدگي، معناداري، آشنايي و فاصله معنايي، به طور ذهني از 0 تا 100 رتبه بندي كردند. تعيين پايايي پرسشنامه و سازگاري دروني پرسشنامه با استفاده از ضريب آلفاي كرونباخ محاسبه شد همچنين از روش آزمون - باز آزمون و محاسبه شاخص همبستگي درون خوشه­ اي به منظور سنجش ثبات در پايايي پرسشنامه استفاده شد. يافته­ ها: : تمام پرسش هاي پرسشنامه ويژگي­هاي شناختي داراي نمره نسبت روايي محتواي بالاتر از حد پذيرش بودند و به طور كامل پذيرفته شدند. شاخص روايي محتوايي پرسشنامه براي تمامي پرسش‌ها بالاتر از نمره مورد قبول 0/79 بود. ضريب آلفاي كرونباخ پرسشنامه معادل 0/922 و شاخص همبستگي درون خوشه­ اي (ICC) برابر 0/955 بدست آمد. نتيجه ­گيري: اين مطالعه نشان داد كه نسخه فارسي پرسشنامه ويژگيهاي شناختي علائم تصويري، ابزاري قابل اعتماد براي ارزيابي ويژگي هاي شناختي است كه داراي روايي و پايايي بالايي بوده و مي توان از اين نسخه در پژوهش هاي آتي در حوزه ارزيابي ويژگيهاي شناختي علائم ترافيكي و ساير علائم تصويري مانند علائم ايمني استفاده نمود.

Background and aims: The symbolic signs are important tools, designed to convey a message and can transmit a lot of information to the viewer at a glance. Understanding of symptoms is very important especially when they transmit safety information. Signs and symbols have characteristics which affect understanding of them. McDougall et al introduced the five key cognitive features of symbolic signs including: concreteness, complexity, meaningfulness, familiarity and semantic distance. This study aimed to assess the validity and reliability of the Persian version of McDougall questionnaire for assessing cognitive features of traffic signs. Methods: The original questionnaire was translated from English to Persian by method of Backward-Forward. 8 experts helped to determine the face validity of the questionnaire.For Content Validity Ratio and Content Validity Index, Lavshy and waltz-Basel methods were considered and also Scale-level Content Validity Index was determined. The questionnaire was designed for 25 signs and 80 subjects participated in this study. The participants subjectively rated five features of each sign from 0 to 100. The reliability and internal consistency of questionnaire were defined by Cronbach's alpha coefficient. Finally, using test–retest and intra-cluster correlation index, stability of questionnaire was reached. Results: All questions of cognitive characteristics questionnaire had score higher than the acceptable content validity ratio and completely accepted. Content validity index of questionnaire for all the questions were above 0.79 or acceptable score. Scale-level Content Validity Index was 0.928. Inter-cluster correlation index was 0.995 and Cronbach's alpha coefficient was equal to 0.922. Conclusion: This study showed that the Persian version of cognitive features of traffic signs is a reliable tool for evaluating of cognitive features which has high reliability and validity and can be used in the evaluation of cognitive features of traffic signs in Persian language countries.