اثربخشي مديريت استرس به شيوه شناختي- رفتاري بر افسردگي و سازگاري اجتماعي مادران داراي كودك كم‌توان ذهني

The effectiveness of cognitive-behavioral stress management on depression and social adjustment of mothers of mentally retarded children

هدف پژوهش حاضرتعيين اثربخشي مديريت استرس به شيوه شناختي- رفتاري بر افسردگي و سازگاري اجتماعي مادران داراي كودك كم‌توان ذهني بود. اين پژوهش آزمايشي با طرح پيش‌آزمون پس‌آزمون با گروه كنترل و مرحله پي‌گيري مي‌باشد، مادران داراي كودك كم توان ذهني مدارس كم‌توان ذهني شهر ايلام، پرسشنامه افسردگي بك (1996) و سازگاري اجتماعي بل (1961) را تكميل نمودند. از ميان افرادي كه نمره بالاتر از حد طبيعي داشتند، 60 مادر به شيوه تصادفي ساده انتخاب و به طور تصادفي به دو گروه آزمايش و كنترل تقسيم شدند. گروه آزمايش، دوره آموزشي را در 10 جلسه 90 دقيقه‌اي دريافت كردند. پس از اتمام جلسات درماني از هر دو گروه پس‌آزمون گرفته شد و يك ماه بعد مرحله پيگيري انجام شد. يافته‌هاي به دست آمده با استفاده از آزمون آماري تحليل واريانس با اندازه‌گيري‌هاي مكرر و آزمون تعقيبي بونفروني مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. نتايج نشان داده ميانگين نمره ميزان افسردگي در پيش‌آزمون و پس‌آزمون در گروه آزمايش تفاوت معنادار داشت، اما اين نمره در پس‌آزمون و پيگيري تفاوت معناداري نداشت. همچنين تفاوت ميانگين نمره سازگاري اجتماعي در پيش‌آزمون و پس-آزمون در گروه آزمايش معنادار بود، اما اين نمره در پس‌آزمون و پيگيري تفاوت معناداري نداشت. نتايج نشان داد كه آموزش مديريت استرس شناختي- رفتاري در كاهش افسردگي و افزايش سازگاري اجتماعي مادران داراي كودك كم توان ذهني مؤثر بوده است.

Abstract This study aimed to determine the effectiveness of cognitive-behavioral stress management on depression and social adjustment of mothers of mentally retarded children was. This experimental study with pretest-posttest control group design is the follow-up period; mothers of children with mental retardation mentally retarded schools in Ilam, Beck Depression Inventory (1996) and social adjustment Bell (1961) were completed. Of those who had a score higher than 60 mothers randomly selected and randomly divided into two experimental and control groups.The experimental group received training in 10 sessions of 90 minutes. After the sessions the treatment of both groups was tested and was followed a month later stage. Results obtained using analysis of variance with repeated measures and Bonferroni post hoc test were analyzed.The results show the average depression score in pretest and posttest in the experimental group had a significant difference, but the score was no significant difference in post-test and follow-up. The difference between mean scores of social adjustment in the pre-test and post-test in the experimental group was significant, but the score was no significant difference in post-test and follow-up. The results showed that cognitive-behavioral stress management training in reducing depression and increasing social adjustment of mothers of mentally retarded children have been effective.