فراتحليل مطالعات مرتبط با رابطة بين هويت قومي و هويت ملي در ايران با تأكيد بر نقش رسانه

Meta-analysis of the Studies about the Association between Ethnic Identity and National Identity in Iran Focusing on the Role of Media

وجود اقوام متنوع در ايران از يك‌ سو و تلاش براي ايجاد هويت ملي منسجم از دوره پهلوي اول تاكنون از سوي ديگر، اين سؤال را به ذهن متبادر مي‌كند كه هويت قومي و ملي در ايران چه ارتباطي با هم دارند. هرچند در مطالعات پراكنده‌اي به‌‌صورت مستقيم و غيرمستقيم به اين موضوع پرداخته‌ شده، درمجموع، نتيجه و برآيند كلي اين مطالعات مشخص نشده است. ازاين‌رو در اين مقاله به فراتحليل پنجاه مقاله علمي و پژوهشي مرتبط با سؤال مذكور در مورد رابطه هويت قومي و هويت ملي در ايران پرداخته شده است. يافته‌ها نشان داد كه رويكرد پوزيتويستي و روش‌هاي كمّي تحقيق به‌‌ويژه كاربرد ابزار پرسش‌نامه وجه غالب روش‌شناختي مقالات بوده است. مبحث قوميت در بين دو قوم كرد و عرب با حساسيت بيشتري دنبال مي‌شود. مسئله اين تحقيقات بيشتر تبيين چرايي و چگونگي فعال‌شدن هويت‌هاي قومي بوده است و به نقش رسانه در شكل‌دهي اين رابطه توجه خاصي شده است. 40 درصد مقالات قائل به همسازي بين هويت ملي و هويت قومي بوده‌اند و 48درصد آنها رسانه‌ها و فضاي جهاني‌شدن را باعث تقويت هويت قومي دانسته‌اند. در مجموع، مقالات، هويت ايراني را چندگانه و تركيبي مي‌دانند و فقط در بين دو قوم كرد و عرب تعلق به هويت قومي بالاتر از هويت ملي بوده است.

Ethnic diversity in Iran on one hand, and attempts to create a coherent national identity since the first Pahlavi era on the other, raise the question of how ethnic and national identities are associated in Iran. Although there have been random studies concerned directly and indirectly with issues at hand, the findings, generally, have not yet been conclusive. Therefore, this paper yields a meta-analysis of the findings of 50 research articles dealing with the question of the relationship between the two identity types in Iran. The findings suggest that ethnicity is a more sensitive issue among Kurd and Arab citizens. Research problem, in the current study, further, is to provide and account for “why” and “how” of ethnic identify activation and the role of media in this regard. Forty percent of the articles treated both identities the same and forty-eight percent of them viewed the media and globalization as the factors contributing to the activation of ethnic identity. In all the papers, national identity was deemed multiple and combinatorial, and only for Kurds and Arabs, belonging to their ethnic identity was stronger than their national identity. A positivistic approach and quantitative method, and in particular, the use questionnaires were a characteristic feature of the research sample