مدرنيسم ايراني و عقلانيت خودمدار: چارچوبي براي تببين آسيبهاي اجتماعي

Iranian Modernism and Egocentric Rationality: A Conceptual Framework to Explain Social Pathologies in Iran

اين نوشتار تحليلي نظري با تدوين چارچوبي متشكل از دو مفهوم «مدرنيسم ايراني» و «عقلانيت خودمدار» به چرايي آسيب هاي اجتماعي پرداخته است. مدعاي اين نوشتار آن است كه به دليل نمود شكل خاصي از مدرنيسم در ايران، نوعي عقلانيت متشكل از عقلانيت ابزاري و فردگرايي مدرن شكل گرفته كه با خودمداري تاريخي و تفرد ايراني عجين شده و نوعي عقلانيت سياه به وجود آورده است كه خودمدار، خودشيفته، همه چيزخواه، رقابت جو و كاسب كار، به شدت حسابگر و نفع - طلب، نسبت به پيامدهاي اجتماعي كنش خود بي توجه و به غايت هدف گرا است. به دليل نبود نهادهاي مدرني كه اين شكل از عقلانيت را محدود كند و كم-رنگ شدن اخلاق سنتي و در غياب اخلاقي مدرن، اين شكل از عقلانيت مبناي كنش بخش زيادي از جامعه شده و در نتيجه بسياري از آسيب هاي اجتماعي را كه جنبه اي رفتاري دارند رقم زده است.

This paper is a theoretical analysis that highlights a conceptual framework combined of "Iranian Modernism" and "Egocentric Rationality" in order to explain social pathologies in Iran. Current paper climes that a specific representation of modernism in Iran has resulted in formation of a special kind of rationality mixed with modern instrumental rationality and modern individualism which is in line with "Iranian historical egocentrism" and "individuation". This combination has brought about a "black rationality" which is highly individualistic, narcissistic, competitive, calculative, interest seeker, goal oriented, neutral and indifferent to social outcomes of his actions. Because of absence of modern institutions that can limit such rationality, weakening of traditional morals and lack of alternative modern morality this framework has become a basis for action in a large part of society. Those social pathologies which are generally attributed as social immoralities are consequences of this form of rationality