تحليل فضايي رودباد جنب حارّه در مناطق بياباني خاورميانه و شمال آفريقا با تأكيد بر ايران

Spatial analysisof subtropical jet stream in the desert areas of Mideast and North Africa with a focus on Iran

شناخت نحوه رخداد رودباد به عنوان يكي از اجزاي اصلي گردش عمومي جو، تاثير بسزايي در پيش بيني و چگونگي وقوع ساير رويدادهاي اقليمي دارد. در پژوهش حاضر، از داده هاي مربوط به مولفه مداري و نصف النهاري باد در ترازهاي 200، 300، 400 و 500 هكتوپاسكال، در محدوده عرض جغرافيايي20 تا 80 درجه شمالي و طول جغرافيايي 10 درجه غربي تا120 درجه شرقي بهره گرفته شده است. بازه زماني مورد استفاده، شامل فروردين 1330 تا اسفند 1389 بوده است. در اين مطالعه ماتريسي به ابعاد 1325×21914 (سطرها تعداد روز و ستون ها تعداد ياخته ها است) از متوسط روزانه سرعت باد، براي هر تراز تدوين گرديد. اين داده ها با به كارگيري نرم افزار GrADS استخراج شده است. سپس با استفاده از نرم افزار Arc Map بيضي استاندارد براي هر تراز ترسيم گرديد. نتايج تحليل توصيفي در مقياس سالانه، بيانگر رخداد مركز متوسط سالانه رودباد جنب حاره بر فراز شمال آفريقا، درياي سرخ و شمال عربستان در تراز 200 هكتوپاسكال است. مركز مزبور در ترازهاي پايين تر به سمت شرق جابجا شده است. همچنين بررسي متوسط فراواني سالانه حاكي از رخداد بيشينه وقوع هسته در مناطق مذكور است. اين امر يكي از عوامل مهم در انتقال پديده گرد و غبار به جنوب غرب و غرب كشور است. ترسيم بيضي استاندارد در تمام سطوح نشان داد كه كشور در نيمه دوم بيضي استاندارد قرار گرفته است و در ترازهاي پايين تر بيضي استاندارد به سمت غرب و تا حدودي شمال جابجا شده است. بررسي فراواني بيشينه هسته در طول دوره، مراكز بيشينه فراواني وقوع هسته را در خوزستان، بوشهر، فارس، كرمان، هرمزگان و سيستان و بلوچستان نشان داد. نحوه عملكرد ديناميكي هسته رودباد در ورودي راست و خروجي چپ هسته، كه همراه با واگرايي بالايي است، همزمان با همگرايي در منطقه اي كه فاقد رطوبت كافي است، توفان غباري را در پي دارد.

Understanding how jet streams influence climate prediction and how other events take placeis one of the main objectives of any analysis of general atmosphere circulation. In the present study, the data are used from the zonal and meridional wind components at levels 200, 300, 400 and 500 Hap, ranging from north latitude of 20° up to 80°, and longitude of 10 ° up to 120 °.The time interval is from March 1951 to March 2011.A matrix is created atthe size of 1325 × 21914 the rows are days and the columns are pixels).The daily mean wind speed is considered for each level. These data are extracted by using GrADS software. Then, using Arc Map software, standard ellipses are drawn for each level. The descriptive analysis results indicate an annual scale of events. The annualcenter of the subtropical areas is 200 hpa over North Africa, Red Sea and northern Arabia. This center transferred at the levels below onto the East. Also, the mean annual frequency is because of the maximum occurrence of the core in the area. This phenomenon is an important factor in the transfer of dust to the Southwest and the West. The standard ellipse drawn at all levels showed that Iran is in the second half of the ellipse, and it has moved in the west and slightly north in the below level. The maximum of the core frequency during the mentioned period occurred in Khuzestan, Bushehr, Fars, Kerman, Hormozgan and Sistanva Baluchistan. The core of the jet stream in the right input and output of the left is associated with a high divergence.If there isa simultaneous ground-level convergence and a lack of moisture, dust storms occur.