مطالعه تطبيقي نظم از منظر اسلام و نظريه آشوب

بدون عنوان

در گفتگوي ميان علم و دين، گاه علم در برابر دين، چالشي نظري را مطرح مي سازد . نگاهي هرچند گذرا به پيشرفت علم و نظريه هاي علمي، به ويژه در عصر معاصر، نظري ههايي مانند نسبيت، كوانتوم و آشوب زمينه ساز تحولي اساسي در ديدگاه هاي الهياتي نسبت به جهان طبيعت شده است كه نه تنها تعارض علم و الهيات را به گذشته مي سپارد، بلكه نسبت به جدايي و انفكاك همه جانبه اين دو نيز، ترديدهاي جدي ابراز شده است. تعامل ديدگاه هاي علمي با تاملات فلسفي -الهياتي در باب جهان طبيعت، مي تواند زمينه هاي مناسبي را براي تبيين منسجمي درباره طبيعت فراهم كند. در اين تحقيق به بررسي نظم در جهان از منظر اسلام و نظريه آشوب پرداخته شد و معلوم شد كه نظريه آشوب، نه تنها برهان نظم را نفي نمي كند، بلكه گام تازه دانشمندان علوم تجربي غرب در اثبات بيشتر نظم است. در نظريه آشوب، دانشمندان بي نظمي به وجود آمده در برخي پديد ه ها را، نسبت به اهداف خودشان سنجيده و دال بر بي نظمي كرده اند. چون مطالعه تمام اجزاي يك پديده و ارتباط اجزا با يكديگر و ويژگي هاي محيطي آن، از نظر فلسفي امكا نپذير نمي باشد، بي نظمي هاي به وجود آمده را نمي توان دال بر بي نظمي كرد. خلاصه ماشيني: بنابراين نظم در خارج ، با وجود منشأ انتزاع آن و به عين وجود منظم و منتظم موجود است و اگر گاهي نظم طبيعي را شي محسوس ياد مي كنند كه فكـر بـا كمك حس ، آن را اثبات مي نمايد، نظير اينكه درباره حركت گفته اند كه فكر به ياري حس آن را درك مي نمايد(ملاصدرا، 1981) برهان نظم يك برهان تجربي و پسين است ، ولي تجربي بودن مقدمه اولـش بـه معنـي حسـي بودن نيست ؛ زيرا گرچه انسان از طريق حواس خود پديدهايي را درك مي كند كه منشـأ انتـزاع نظـم هستند، نظم جزء كيفيات محسوس نيست ، بلكه ربط وجودي و پيوند ضروري بين دو يـا چنـد چيـز است و ضرورت پيوند و لزوم ربط هرگز از راه احساس به دست نمي آيد، صغراي برهان نظـم بـر مـدار امور طبيعي تجربي است نه حسي (جوادي آملي ، 1375). جالب آن كه ابتدا براي اين كه اثبات كنند عالم هستي تصـادفي بـه وجـود آمده است ، نظم عالم را منكر شده و مدعي وقوع بي نظمي يا آشـوب بودنـد و اكنـون كـه بـه نتيجـه رسيده اند بي نظمي و جود ندارد نيز مي گويند: اين پديده ها تصادفي به وجود آمده و بـر اسـاس نظـم خود عمل مي كنند. دانشمندان غربي فقط امور مادي را در جهان دخالت مي دهند و از وجود اراده خداوند حكيم ، غافل مي باشند و بالاخره بايد دقت كرد كه نظم عالم هستي يك نظريه نيست ، بلكه حقيقي و واقعي است و قابل اثبات عقلي و علمي مي باشد و همچنين قابل رويت همگاني است .

بدون چكيده