طراحي الگوي برنامه درسي پژوهش محوري در مطالعات اجتماعي دوره ابتدايي براي پرورش تفكر و خلاقيت در دانش آموزان

زمينه: امروزه دانش آموزان براي ورود به عصر دانايي و روبه رو شدن با تحولات شگفت انگيز قرن بيست و يكم بايد به طور فزاينده اي مهارت هاي پژوهش و حل مساله، روحيه ي جست و جوگري و مهارت هاي تفكر انتقادي و خلاق را براي تصميم گيري مناسب و حل مسائل پيچيده در خود تقويت كنند، آموزش مهارت هاي تفكر و يادگيري از طريق روش هاي ياددهي – يادگيري فرايند مدار و مبتني بر پژوهش يا حل مساله ضروري به نظر مي رسد. هدف: پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوي مطلوب برنامه درسي مطالعات اجتماعي بر اساس رويكرد پژوهش محوري انجام شد. روش: پژوهش به روش كيفي-كمي انجام شد. جامعه آماري اين تحقيق در فاز كيفي تفكرات و انديشه هاي صاحبنظران درباره پژوهش محوري است كه در قالب كتب، اسناد، مقالات، مجلات، متون و سايت هاي اينترني مطرح شده است و در فاز كمي تمامي صاحبنظران تعليم و تربيت در رشته برنامه ريزي درسي و حوزه مطالعاتي پژوهش محوري بود كه به روش نمونه گيري هدفمند تعداد 15 نفر به عنوان نمونه آماري انتخاب شد. ابزار گردآوري اطلاعات در فاز كيفي تكنيك تحليل محتواي گليزر و استراوس و كاربرگ هاي تحليل محتوا و در فاز كمي نيز پرسشنامه محقق ساخته متشكل از گويه هاي اهداف و محتوا در حوزه شناختي، ارزشي نگرشي و مهارتي بود. پس از برازش اهداف و محتواي مطالعات اجتماعي با توجه به مولفه هاي پژوهش محوري با تكنيك تحليلياستنتاجي اقدام به پيشنهاد روش هاي تدريس و ارزشيابي شد. يافته ها: نتايج بدست آمده نشان مي دهد كه بر اساس مولفه هاي استخراجي اكثر قريب به اتفاق صاحبنظران اذعان داشتند كه اهداف و محتواي برنامه درسي مطالعات اجتماعي بر اساس رويكرد پژوهش محوري بايد ويژگي هايي همچون حل مساله، تفكر انتقادي، كنجكاوي، فعاليت محور بودن، خود رهبري و خلاقيت داشته باشند.همچنين با اتكا به مباني نظري و تجربيات كشورهاي پيشرو روش هاي تدريس(روش مساله محوري، كاوشگري، اكتشافي، بحث گروهي، ايفاي نقش بديعه پردازي، بارش مغزي و روش مشاركتي.) و روش هاي ارزشيابي:( ارزشيابي مداوم، خود ارزيابي، بحث آزاد، هدف آزاد، پوشه كار، ارزشيابي گروهي و فردي، بازخورد دوره اي، ارائه گزارش و همتايان سنجي)پيشنهاد شدند.