تاثير آموزش راهبرد حافظه آينده نگر زمان محور و رويداد محور در بهبود عملكرد حافظه آينده نگر كودكان مبتلا به اختلال نارسايي توجه/فزون كنشي

The Effectiveness of Training Time-Based and Event-Based Prospective Memory Strategies on Prospective Memory Performance among Children with Attention Deficits Hyperactivity Disorder

زمينه و هدف: كودكان مبتلا به اختلال نارسايي ­توجه/فزون­ كنشي داراي نارسايي معنادار در برنامه­ ريزي، مهار كردن تكليف در حال انجام، و تكميل تكاليف مربوط به زمان آينده، هستند. هدف اين مطالعه، بررسي تأثير آموزش راهبرد حافظه آينده ­نگر زمان­ محور و رويداد­محور در بهبود عملكرد حافظه آينده­ نگركودكان مبتلا به اختلال نارسايي ­توجه/فزون­ كنشي بود. روش: پژوهش حاضر با روش آزمايشي از طريق طرح ت ك­آزمودني با مدل ABAB انجام شد. نمونه مورد مطالعه شامل 3 نفر از كودكان پسر 7 تا 10 ساله مبتلا به نارسايي­ توجه/فزون­ كنشي در مقطع ابتدايي شهر قم بود كه در سال تحصيلي 97-1396 مشغول به تحصيل بودند و به روش نمونه ­گيري هدفمند انتخاب شدند. هر 3 كودك، 12 جلسه انفرادي آموزش راهبرد حافظه آينده ­نگر دريافت كردند. ابزار مورد استفاده، شامل تكليف حافظه آينده­ نگر (كرنز،2000)، مقياس درجه ­بندي مشكلات رفتاري كودكان -فرم معلم (كانرز، 1998)، ويراست چهارم آزمون هوشي وكسلر (وكسلر، 2003) بود. براي آموزش راهبردها، برنامه­ مداخله­ اي حافظه آينده­ نگر والدم، دفالت و مك­دنيل ( 2014) متناسب ­سازي و مورد استفاده قرار گرفت. جهت تجزيه و تحليل داده­ ها از تحليل بصري و اندازه اثر كوهن استفاده شد. يافته­ ها: يافته ­ها نشان داد در تكليف زمان­ محور، تعداد چك­ كردن سوخت و در تكليف رويداد محور، تشخيص درست نشانه­ ها در جلسات درمان، و پيگيري افزايش پيدا كرد. اندازه اثر آموزش راهبرد در بهبود عملكرد حافظه آينده ­نگر زمان­ محور و رويدادمحور بين 1/15 تا 2/7 به دست آمد كه اندازه اثر بالايي است. نتيجه­ گيري: آموزش راهبردهاي حافظه آينده ­نگر موجب بهبود رفتارهاي نظارت­ كردن و تشخيص به موقع نشانه ­هاي تكاليف آينده­ نگر مي­ شود، در نتيجه عملكرد حافظه آينده ­نگر و انجام تكاليف روزانه در اين كودكان بهبود مي­ يابد.

Background and Purpose: Children with attention deficits hyperactivity disorder (ADHD) have a serious deficiency to planning, control of ongoing task and finish their future tasks. So, the purpose of this study was to investigate the effectiveness of training time-based and event-based prospective memory strategies on prospective memory performance among ADHD. Method: This experimental research method was ABAB’s single-subject design. The sample of the study consisted of 3 children aged 7-10 years old with ADHD in the primary school of Qom who were studying in the academic year of 2017-2018. They were selected through purposeful sampling. Each 3 children received 12 individually prospective memory training sessions. The instruments that used in the present study included prospective memory tasks (Kerns,2000), the Conners comprehensive behavior rating scale–teacher (Conners CBRS–T, 1998) and the Wechsler intelligence scale for children – fourth edition (WISC IV, 2003). For prospective memory training, the intervention program of Waldum, Dufault, Mcdaniel (2014) was adapted and used. To analyze the data visual analysis and cohen's d effect size were used. Results: The results showed that in the time-based tasks, the number of fuel checks and in the event-based tasks, correct recognition number of cues in the treatment and follow-up sessions increased. In event-based tasks, the number of success was high in treatment and follow-up sessions. Th effect size of training prospective memory strategies were between 1.15- 2.7 which was a high effect size. Conclusion: Training of prospective memory strategies lead to improve monitoring behaviors and correct detection of prospective tasks cues. As a result, prospevtive memory and future tasks performance improve in this children.