كليدواژه :
اخلاق دين‌شناسي , روش‌شناسي فقه , حجيّت ظنون عقلي , نقد روشن‌فكري ديني , ابوالقاسم فنايي , اجتهاد متداول
چكيده فارسي :
ابوالقاسم فنايي در طرح اصلاح‌گرايانه خود، ظنون عقلي را حجّت مي‌داند و مبتني بر اين نكته، به نقد اجتهاد متداول در حوزه‌هاي علميه مي‌پردازد. هدف مقاله حاضر، نقد ديدگاه او به روش تحليلي است. ادعاي ما اين است كه مقام معرفت متفاوت از مقام داوري است؛ مقام معرفت، بي‌شمار ارزشي، بي‌آستانه و قانون‌ناپذير است؛ حال‌آنكه مقام داوري دوارزشي، آستانه‌مند و قانون‌پذير است. در مقام داوري چه‌بسا جنبه‌هاي غير‌معرفتي نيز ترجيح يابند. حجت‌هاي اصولي، حجت‌هاي مقام داوري فقهي هستند و قانون‌پذيري آنها، ما را به مراجعه به نقل و فحص از دخالت زائد قانون‌گذار ملزم مي‌نمايد. پس از اين بررسي، درمي‌يابيم كه در نصوص فراواني، قانون‌گذار از عمل به ظنون عقلي در مقام افتاء نهي كرده است. چشم‌پوشيدن از اين نصوص بدون ارائه دلايل قوي‌تر از آنها امكان‌پذير نيست.
