بررسي وراثت پذيري صفات مورفولوژي و تنوع ژنتيكي با استفاده از نشانگرهاي مولكولي و ريخت‌شناسي در ژنوتيپ‌هاي جو ديم

Investigation of Heritability of Morphological Traits and Genetic Diversity among Rainfed Barley Genotypes Using Molecular and Morphological Markers

شناسايي تنوع ژنتيكي و استفاده از آن در موفقيت برنامه هاي به نژادي، امري ضروري است. در اين تحقيق تنوع ژنتيكي 20 ژنوتيپ جو ديم با استفاده از صفات مورفولوژيك و نشانگرهاي مولكولي RAPD و ISJ بررسي شد. ژنوتيپها از نظر همه صفات ظاهري مورد بررسي اختلاف معني دار داشتند كه اين موضوع بيانگر وجود تنوع ژنتيكي بين آنها بود. محاسبه وراثت پذيري عمومي براي صفات نشان داد كه صفت طول سنبله بيشترين و عملكرد دانه كمترين وراثت پذيري را داشتند. كمترين و بيشترين ضريب تغييرات ژنوتيپي و فتوتيپي به ترتيب براي صفات وزن هزار دانه و تعداد دانه در سنبله برآورد گرديد. ميانگين درصد چندشكلي آغازگرهاي ISJ بيشتر از چندشكلي مشاهده شده در بين آغازگرهاي RAPD بود. تجزيه ي خوشه اي نشان داد كه تفكيك ژنوتيپ ها بر اساس صفات ظاهري با تفكيكي كه با استفاده از داده هاي مولكولي بدست آمد، مشابهت چنداني ندارند، اما تفكيك بر اساس داده هاي مولكولي RAPD و ISJ تا حدودي توانست ژنوتيپ هاي دو رديفه و شش رديفه، همچنين ژنوتيپ هاي دانه پوشيده و بدون پوشينه را از هم تفكيك نمايد. بين ماتريس تشابه داده هاي مولكولي و صفات ظاهري همبستگي منفي و معني دار، ولي بين ماتريس تشابه داده هاي مولكولي همبستگي مثبت و معني دار وجود داشت.

Identification and application of genetic diversity are essential to breeding programs success. In this study, genetic diversity of 20 rainfed barley genotypes were assessed using morphological traits as well RAPD and intron-exon splice junction (ISJ), semi-random markers. Results of this study showed that there were significant differences among genotypes for all traits, indicating high genetic variation among them. The highest and lowest broad sense heritability was related to spike length and grain yield, respectively The estimates of genotypic coefficient of variation (GCV) and phenotypic coefficient of variation (PCV) were high for number of grain per spike, and low for 1000-kernel weight, respectively. Mean of polymorphic percentage in ISJ marker was higher than RAPD marker. Cluster analysis showed that the distinctions based on morphological traits did not correspond with the distinction based on molecular data.The results showed that RAPD and ISJ markers were able to distinct two and six-rowed and also hulless and hulled barley genotypes. Distinction of three clusters did not follow the same pattern.There was significant and negative correlation between similarity matrices of molecular data and morphological traits, but similarity matrices of two molecular markers was significantly and positively correlated.