برآورد پارامترهاي ژنتيكي برخي صفات كمي گشنيز در شرايط تنش خشكي با استفاده از تلاقي سه جانبه

Estimation of Genetic Parameters of some Quantitative Traits in Coriander under Drought Stress, using Triple Test Cross

تنش خشكي يكي از عمده‌ترين خطرات جهاني است كه توليد محصول گياهان زراعي از جمله گشنيز را تحت تأثير قرار مي‌دهد. به منظور بررسي توارث پذيري و نحوه عمل ژن براي صفات كمي مهم در گشنيز در سه شرايط آبياري معمولي (WW)، تنش ملايم (MWS) و تنش شديد (SWS)، تلاقي بين دو ژنوتيپ TN-59-158 (والد حساس) و TN-59-230 (والد متحمل) انجام گرفت. والدين و نتاج حاصله از تلاقي سه‌جانبه تغيير يافته در شرايط مزرعه و در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار ارزيابي شدند. تفكيك اثرات اپيستازي به اجزاي تشكيل دهنده آن نشان داد كه اپيستازي نوع [i] براي صفات تعداد روز تا 50% گل­دهي و وزن هزار ميوه در تيمار‌هاي آبياري WW و MWS، تعداد روز تا برداشت، عملكرد ميوه در بوته و RWC در تيمار‌هاي آبياري MWS و SWS و صفات شاخص برداشت و ميزان اسانس ميوه در تيمار‌هاي آبياري WW، MWS و SWS نقش داشت. همچنين صفات تعداد روز تا برداشت و عملكرد ميوه در بوته در تيمار آبياري معمولي تحت تاثير اپيستازي نوع [j + l] بودند. مقدار اثرات افزايشي در همه صفات به جزء تعداد روز تا برداشت در شرايط آبياري معمولي بزرگتر از اثرات غالبيت بودند و نسبت غالبيت براي آن‌ها كمتر از يك بود كه حاكي از غالبيت نسبي ژن‌هاي عمل كننده در ارتباط با اين صفات بود. بيشترين و كمترين ميزان وراثت‌پذيري خصوصي به ترتيب مربوط به صفات ميزان اسانس ميوه و شاخص برداشت (به ترتيب 0/65 و 0/03) بود.

Drought is a worldwide risk seriously influencing production of agricultural plants such as coriander. In order to evaluate heritability and gene action for important quantitative traits in coriander in three irrigation regimes, including Well Water (WW), Mild Water Stress (MWS) and Severe Water Stress (SWS), a cross between two genotypes of TN-59-158 (Sensitive parent) and TN-59-230 (Tolerant parent) was done. Parents and progenies of triple test cross were evaluated in filed condition through a randomized complete block design with three replications. Days to 50% Flowering (DTF), Days to Harvest (DTH), Fruit Yield (FY), Thousand Fruit Weight (TFW), Harvest Index (HI), Relative Water Content (RWC) and Essential Oil Content (EOC) were measured. Results showed that total epistasis effect was observed for all traits except RWC in WW. Also, total epistasis effect was observed for all traits except DTF in MWS and SWS. Partitioning of total epistasis revealed that [i] type of epistasis was contributed to determining DTF and TFW in WW and MWS treatments, DTH, FY and RWC in MWS and SWS treatments, and HI and EOC in WW, MWS and SWS treatments.