مسأله شرّ و فاعليت خدادر جهان

اين مقاله به يكي از مسائل مهم و چالش‌برانگيز در علم كلام و فلسفه دين يعني مسأله شرّ مي‌پردازد. سئوال اصلي اين است كه چرا با وجود خداوند عالم قادر خيرخواه مطلق ما همچنان شاهد وجود شروري در عالم از قبيل شرور طبيعي و اخلاقي هستيم؟ پاسخ‌هاي متعددي مانند: موهوم يا عدمي بودن شر، لازمه‌ جهان طبيعي بودن، ضرورت شرور قليل براي خيرهاي كثير و ... به اين مسأله داده شده است.به نظر مي‌رسد علت اصلي ايجاد مسأله شرّ فاعل مستقيم دانستن خداوند در حوادث طبيعي و انساني است. اگر خداوند را مدبر جهان و فاعل مستقيم سيل، زلزله، خشكسالي و ديگر حوادث طبيعي بدانيم، آنگاه سئوال از علت آن منطقي است؛ اما اگر خداوند را فاعل اين حوادث ندانيم و آنها را به علل و عوامل طبيعي يا انساني نسبت دهيم، ديگر خداوند فاعل شرور نخواهد بود و وجود او با وجود شرور تناقض منطقي نخواهد داشت. بنابراين يك راه‌حل مسأله شرّ اين است كه فاعليت خدا در جهان را مادي غيرمستقيم بدانيم. البته اين پاسخ نيازمند حمايت توسط پاسخ‌هاي ديگر است. از ميان پاسخ‌هاي ارائه شده از اين پاسخ‌ها براي حل مسأله شرّ كمك گرفته شده است: نفي وجود شرور ذاتي، قصور انسان در حفظ خود، عدم امكان خلق جهان بهتر، شرور اخلاقي لازمه‌ اختيار انسان.