ارزشيابي آموزش در ارتقاي رفتارهاي سبك زندگي سالم دختران نوجوان بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي

Evaluation of education in promoting healthy lifestyle behaviors among adolescent girls, according to the Health Belief Model

زمينه و هدف: دوران نوجواني، ارزشمندترين مرحله زندگي هر فرد است كه در گذر از آن، زيربناي زندگي بزرگسالي پي ريزي مي شود. رفتارهاي تغذيه اي ناسالم و سبك زندگي كم تحرك در نوجوانان، تهديدي براي سلامت حال و آينده اين گروه سني مي باشد. هدف اين مطالعه ارزشيابي آموزش رفتارهاي سبك زندگي سالم بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي در نوجوانان مي باشد. مواد و روش ها: در اين مطالعه مداخله اي با روش خوشه اي 113 دانش آموز مقطع دوم راهنمايي از دو مدرسه در يك ناحيه آموزش و پرورش مشهد انتخاب و در گروه هاي مداخله (56) و كنترل (57) تخصيص يافتند. ابزار گرد آوري اطلاعات: مشخصات فردي و سوالات آگاهي، عملكرد و سازه هاي مدل اعتقاد بهداشتي بود. برنامه آموزشي طراحي شده در 4 جلسه 50 دقيقه اجرا گرديد و 2 ماه بعد از مداخله، داده ها جمع آوري و توسط نرم افزار اس.پي.اس.اس. تجزيه و تحليل گرديدند. يافته ها: در گروه مداخله اختلاف ميانگين نمرات آگاهي (P=0.033)، عملكرد (P=0.001) و سازه هاي مدل؛ شدت (P=0.008) و حساسيت درك شده (P=0.013)، خودكارآمدي، منافع و موانع درك شده (P=0.001) در مرحله پيگيري در مقايسه با قبل از مداخله معنادار بود. اما، در گروه كنترل تفاوت معناداري در اين متغيرها مشاهده نشد. نتيجه گيري: برنامه آموزش بهداشت طراحي شده بر اساس الگوي اعتقاد بهداشتي مي تواند در ارتقاي آگاهي و ادراكات شناختي و رفتاري سبك زندگي سالم در نوجوانان اثر بخش باشد.

Background & objective: adolescence is one of the most valuable periodin life which is foundation of the next stage.Adolescents’sedentary lifestyle and unhealthy eating behaviors threat the present and future life in this age group. The aim of this study was to evaluate healthy lifestyle education based on health belief model among adolescents. Materials and methods: this interventional study was conducted on 113studentswho were selected from two schools in an educational district in Mashhadand viathe cluster sampling method. They were divided intoa case group(56) and a control one(57). datawere gathered using demographic, knowledge and performance questionnaires and also the health belief model constructs. The reliability of the questionnaires was determined by test- retest and alpha. Educational program based on health belief model was designed and implemented in four 50-minute sessions. Thedata were analyzed using SPSS software(11.5). Results: There was observed a significant difference between after and before intervention in meanscores of knowledge (P=0.033), Performance (P=0.001) and also physical activity, puberty health, structures of health belief model include sensitive (P=0.013), intensity (P=0.008) and efficacy, perceived benefits (P=0.001) and perceived barriers (P=0.001) while, there was no significant difference in the case group. Conclusion: Health education programs which are based on health belief modelcan be effective in promoting health awareness, perceptions of cognitive and healthy lifestyle behaviors in adolescents.