مطرب آتش : (بررسي مضمون اسپند در شعر فارسي)

Fiery Minstrel A Study of Espand (Wild Rue) in Persian Poetry

شاعران پارسي ­سرا از ابتداي پيدايش شعر، از ظرفيّت­ هاي گوناگون زبان و الفاظ براي كشف مضامين تازه و بكر بهره برده ­اند. با وجود پژوهش­ هاي متعدّدي كه در اين باره انجام شده ­است، واژه­ هايي وجود دارند كه عليرغم داشتن بسامد بالا و نقش قابل تأمّل آن­ها در پهنه­ ي ادب فارسي، تاكنون تحقيق و پژوهشي درباره­ي آن واژه­ ها صورت نگرفته ­است. واژ­ه ­ي «اسپند» از جمله­ ي آن واژه ­هاست. پژوهش حاضر سير تحوّل و تطوّر معنايي اين مضمون را از ابتداي پيدايش شعر فارسي، (قرن سوم) تا سده­ي حاضر مطالعه كرده ­است. حاصل پژوهش نشان مي­دهد كه در شعرِ سبك خراساني و عراقي، مضمون­هاي ابداع شده تنوّع چنداني ندارد و مي شود آن­ها را در چند مؤلّفه­ ي كلّي دسته ­بندي كرد: مثل دفع چشم زخم، تشبيه به خال، تشبيه به مردمكِ چشم و...؛ امّا با ظهور سبك هندي و ظهور شاعران نازك­ خيال اين سبك، اين واژه چنان مورد توجّه قرار مي­گيرد كه از آثار اين سبك، مي­توان صدها بيت درباره ­ي اسپند به دست آورد. به گونه ­اي كه گاه، اين كلمه در قالب رديف اسمي نيز به كار برده شده ­است. با وجود آن­كه اين واژه در شعر معاصر نيز ظهور و بروز دارد، امّا از نظر مضمون، تنوّع چنداني ندارد و بيش­تر همان مضاميني است كه در دو سبك خراساني و عراقي كاربرد داشته­است.

Since the primarily emersion of poetry Persian poets have been assisted with the help of various capacities of language and the words in order to discover new and original notions. Despite many researches conducted, there are still some noteworthy frequently-used words in Persian literature that haven't yet been the subject of any research. Espand (or Wild Rue) is one of them. The present research is to study the evolutionary and developmental areas of meaning of the word since preliminary stages of Persian poetry, i.e. the third century, up to the present. The results reveal that Khorasani and Iraqi styles of poetry didn't have acceptable diversity of introducing new notions, and they were classified in some general motifs as averting a whammy, analogy for the nevus, analogy for the pupil of eye, etc. However, with the advent of Indian style and the rise of meticulously visionary poets, this word has been widely used in such a way that hundreds of lines could be obtained through the works composed in this style. In some way, this word occasionally has been used as substantive model. Despite emersion and exercise of this word in contemporary poetry, it doesn't vary significantly and are almost the same as in both Khorasani and Iraqi styles.