كاربرد نظريه زمينه اي در پژوهش هاي طراحي شهري

دانش طراحى شهرى به مثابه هنر و علم آفرينش مكان هاى پايدار همواره نيازمند پايه هاى نظرى است كه بر اساس فهم دقيق رابطة انسان و مكان و كيفيت محيط تبيين شوند. نبود ابزارهاى مناسب نظريه پردازى در اين رشته با توجه به جوان بودن دانش طراحى شهرى از يك سو و نظريه هاى نامناسب برخاسته از روش شناسى كمّى كه در آن ها از درك و تفسير كاربران از مكان غفلت شده است، از سوى ديگر، نياز به كارگيرى روش شناسى كيفى تفسيرگراى متجانس با ماهيت كيفيت گراى طراحى شهرى را ايجاب كرده است. على رغم اين نياز تاكنون پژوهش هاى بسيار محدودى با استفاده از روش شناسى كيفى، به خصوص در موضوع « نظرية زمينه اى» در حوزة طراحى شهرى انجام شده است. هدف در اين مقاله تبيين ويژگى ها و فرايند « نظرية زمينه اى» به مثابه روش شناسى كيفى پژوهش، چگونگى استفاده از آن در مطالعات طراحى شهرى، و بازشناسى جايگاه نظريه هاى منبعث از آن در نظام گونه شناسى نظريه هاى طراحى شهرى است. در اين مطالعه از دو روش توصيفى- تحليلى برخاسته از مطالعات گستردة نظرى براى شناسايى« نظرية زمينه اى » و روش شناسى مربوطه و روش پيمايشى، برآمده از تجربة عملى به كارگيرى فرايند « نظرية زمينه اى»، استفاده شده است. در اين پژوهش روش كاربردى استفاده از «نظرية زمينه اى» در پژوهش هاى طراحى شهرى با هدف اعتلاى كيفيت مكان بر اساس درك و تفسير مردم بيان شده است. در ادامه جايگاه نظريه هاى منبعث از روش « نظرية زمينه اى » با استفاده از فرا نظرية لنگ و گونه شناسى نظريه هاى طراحى شهرى گلكار در ميان نظريات طراحى شهرى تبيين شده است.