امكان انتخاب رفتارهاى چندگانه در فضاى شهرى: يك چارچوب مفهومى

امروزه نقش فضاهاى شهرى به ارتباط دهندة بين مقصدها تقليل يافته و مردم به دنبال كوتاه ترين راه براى رسيدن به مقصد هستند و ديگر انگيزه اى براى مكث در فضاى شهرى نمى يابند. چرا كه محيط قابليت تأمين رفتارهاى متنوع را ندارد و پاسخ گوى نيازهاى گروهى اندك است. اين در حالى است كه مردم به حضور در فضاى شهرى و فضاى شهرى به حضور مردم نياز دارد و ادامة اين روند، سلامت شهر و شهروندان را به شدت تحت تأثير قرار مى دهد. اگر طراحى شهرى بتواند محيطى را فراهم آورد كه حضور مردم را در فضا افزايش دهد، ب هتدريج زندگى به فضاى شهرى باز مي گردد. بر اين اساس، هدف در اين مطالعه، بررسى رابطة رفتار با فضاى شهرى، چگونگى افزايش حضور مردم در فضا و رابطة نيازهاى انسانى و فضاى شهرى و بيان چارچوبى مفهومى براى بازگرداندن زندگى به فضاهاى شهرى است. در اين بررسى، دو مدل نيازهاى مازلو و ماكس نيف معرفى و مدل ماكس نيف پاية مطالعات اين پژوهش گرديده است. به طور كلى، در اين پژوهش به تحليل انتقادى ادبيات موضوعى اين مبحث و از اين طريق به بررسى رابطة رفتار، نيازها، و فضاى شهرى پرداخته ميشود. به طور كلى، يافته هاى اين مطالعه بر اين امر دلالت دارد كه اگر طراحى شهرى بتواند محيطى را فراهم آورد كه از وقوع رفتارهاى متنوعى پشتيبانى كند و نيازهاى متنوع ترى را پاسخ دهد، مردم بيشترى دليلى براى مكث در فضا مي يابند و به تدريج زندگى به فضاهاى شهرى باز مي گردد. در اين نوشتار، اين مفهوم با عنوان « امكان انتخاب رفتارهاى چندگانه» در فضاى شهرى معرفى و چارچوبى مفهومى به منظور نيل به اين مقصود عرضه مي گردد. دستيابى به اين هدف، وابسته به حضور دو نوع كيفيت در فضا است. نوع اول كيفيت هايى هستند كه امكان حضور در فضاى شهرى را فراهم مي كنند و شامل دسترسى، پياده رهوارى، ايمنى و امنيت، آسايش اقليمى، امكان مكث طولانى، همه شمول بودن، و انعطاف پذيرى مي شوند. اين كيفيت ها پيش نياز وقوع هرگونه رفتارى به شمار مي روند و بدون آنها هدف وقوع رفتارهاى چندگانه در ابتداى مسير با شكست مواجه مي گردد. كيفيت هاى نوع دوم، كيفيت هايى هستند كه تمايل به حضور در فضاى شهرى را افزايش مي دهند و كيفيت هاى اختلاط كاربرى و فعاليت، خوانايى كالبد و فرصت ها، كيفيت عرصة همگانى، حس زمان، غناى حسى، پاكيزگى محيطى، شخصيت بصرى، مقياس انسانى، و وجود دليل مكث را دربر مي گيرند. تأمين همة اين كيفيت ها در كنار هم، بسترى مناسب براى وقوع رفتارهاى چندگانه فراهم مي آورد و درنهايت منجر به حضور بيشتر مردم در فضاهاى شهرى و افزايش تعامل مردم با يكديگر و با محيط خواهد شد.