بررسي احتمالاتي توان فرسايشي باد در خوزستان

Probability of wind erodibility in Khuzestan province

در بسياري از نقاط سطح زمين، باد به عنوان عامل اصلي و نيرويي قدرتمند در جابجايي مواد سطحي و فرسايش عمل مي كرده است. يكي از مناطق توام با توان فرسايش بادي بالا در ايران، استان خوزستان است. در پژوهش حاضر تلاش شد تا توان باد در ايجاد فرسايش و حمل ذرات در نواحي مختلف استان خوزستان مورد بررسي قرار گيرد. براي رسيدن به اين هدف از داده هاي 58 ايستگاه همديد و تبخيرسنجي استان خوزستان از سال 1987 تا 2010 ميلادي استفاده شد. از آن جا كه ميزان رطوبت در رخداد فرسايش بادي بسيار موثر است، ويژگي هاي عمومي باد توام با خشكي استان مورد توجه قرار گرفت. بدين ترتيب آستانه فرسايش بادي انواع ذرات خاك، شامل لاي، رس، ماسه ريز و ماسه درشت، به طور جداگانه محاسبه و احتمال رخداد فرسايش در شرايط خشك و مرطوب مورد بررسي قرار گرفت. بررسي هاي انجام شده نشان داد كه بيشترين سرعت باد و كمترين ميزان ضريب تغييرپذيري باد و همچنين كمترين ميزان بارش و ضريب تغييرات آن در قسمت هاي جنوب، جنوب غرب و غرب استان رخ مي دهد. از اين رو در اين قسمت ها توان فرسايش و احتمال رخداد آن براي هر چهار ذره به ترتيب در قسمت هاي جنوب، جنوب غرب و غرب استان بيشتر از نواحي ديگر است.

In many parts of the world, wind has a main and powerful role in displacing soil particles and eroding the earth surface. Khuzestan province is among the regions in Iran where the wind is a powerful factor of soil erosion and transportation. In the current study, in order to evaluate the erodibility and transportation of soil by wind in Khoozestan province under dry conditions, the data were obtained from 58 stations during the period 1987-2010. Due to the effects of humidity and precipitation on soil erosion, wind thresholds were used for erosion of different particles, e.g. silt, clay, and sand, during non-rainy days. The findings, illustrated in maps, indicate that most of the wind erodibility has happened in the southern, southwestern, and western parts of the province where the wind speed is high, its variability is low, and precipitation is low.