جايگاه امام علي (ع) در آراي كلامي اسماعيليه

بدون عنوان

توافق بر سر جانشيني علي (ع) موضوع مشترك همة فرق شيعي است و شاخص تفكر شيعي انقياد در برابر ولايت اميرالمؤمنين علي بن ابي‌طالب (ع) است. در ميان فرقه‌هاي شناخته‌شدة شيعه اسماعيليان قرائتي متفاوت از جايگاه امام علي (ع) در سلسله‌مراتب ائمه دارند. جايگاه ممتاز و متفاوت امام علي‌ (ع) و گاه منحصر به فرد وي در سلسله‌مراتب ائمة اسماعيليه يافت پاسخ اين پرسش اساسي را ضروري كرده است كه جايگاه علي (ع) در سلسله‌مراتب ائمة اسماعيليه چيست؟ و اين‌كه تغيير و تطور جايگاه امامت علي بن ابي‌طالب (ع) در سلسله‌مراتب ائمه چه تأثيري بر سلسله‌مراتب ائمة اسماعيليه به‌منزلة هفت اماميان داشته است؟ دستامد اين پژوهش، به شيوة مطالعات تاريخي، متكي بر منابع متقدم اسماعيليه نشان داد كه در منابع متقدم اسماعيليه علي (ع) امامي است منصوص كه ضمن برخورداري از وصايت و وزارت نبي‌ اكرم (ص) و دارا بودن مقام اخوت از مرتبة اساس، به‌عنوان عالي‌ترين رتبه در سلسله‌مراتب علوي، هم برخوردار است. در عقايد آن‌ها اين مرتبه به‌همراه وصايت فقط مختص علي (ع) است و هيچ‌يك از امامان هرگز در اين مرتبه قرار نمي‌گيرند. همين انحصار و اين تغيير جايگاه در آراي متكلمان اسماعيلي همواره تابع تغيير بنيادين تفكرات كلامي ايشان بوده و همواره در زمينة تقويت مشروعيت فاطميان كاربست يافته است.