پديد آورندگان :
الهي، فاطمه دانشگاه پيام نور , مهدوي نژاد، حسين دانشگاه پيام نور , دلشاد تهراني، مصطفي دانشگاه علوم و حديث
كليدواژه :
امام علي(ع) , اخلاق , معرفت ديني , عقل , عقلانيت فلسفي , عقلانيت ديني
چكيده فارسي :
تعيين سهم عقل در فهم و معرفت ديني از بُعد اعتقادي، اخلاقي، فقهي و حقوقي يكي از بهترين روشهاي شناخت دين است كه در حوزۀ پژوهشهاي ديني و جذب و اقناع فكري نسل جوان مطرح بوده است. در بررسي سخنان و بيانات امام علي(ع) به عنوان مفسر و مبيّن دين، ما شاهد گزاره هايي هستيم كه در آن عقل، در دو قسم، عقل نظري و عملي به معناي «ادراك و آگاهي»، هم به فهم كلّيات مي‌پردازد و هم مي‌تواند در ادراك خوبي و بدي رفتار و اعمال انسان تروّي كند.
در آموزه هاي علوي، نه تنها اعتبار عقل در كنار نقل به صراحت مورد تأييد بوده، بلكه تبيينهاي متعدد فلسفي، كلامي، اخلاقي، و فقهي در كلام امام علي(ع) وجود دارد كه عقل در سطوح مختلف به ادراك و پذيرش دين در كليۀ ابعاد اعتقادي، فقهي و اخلاقي منجر ميگردد. و نقش عقل در درك و آگاهي بديهيات و مسلمات اوّلي و عدم تناقض اعتقادات و باورهاي ديني، و دركِ علت و فلسفۀ احكام، استحكام و رسايي قوانين اخلاقي و سازگاري آن با هنجارها و مشتركات انساني، وحدت و عدم اختلاف همه يا اكثر قريب به اتفاق عقلا و پذيرش آراء محموده در آن نمايانده شده است.
چكيده لاتين :
Abstract One of the best ways of understanding religion is to determine the role and status of reason in religiousknowledgeregarding faith, morality, theology, and law. This issue has been posed in religiousstudies for attraction and persuasion of younger generation. In our survey of Imam Ali’s speeches and sayings, as the true commentatorof the religion, we encounter propositions in which reason is divided into types; theoretical reason and practical reason. Accordingly, reason in sense of “perception and understanding” can both understand the generalities and recognize the goodness as well as the badness of human beings’ behaviors and actions.In Alavi doctrine, not only has the credibility of reason been approved alongside narration but also there are plenty of philosophical, rhetorical, moral, and theological explications in Imam Ali’s speech which illustrate how different levels of reason lead to our perception and admission of religionin all its moral, theological,and jurisprudential aspects. The primary role of reason is perception of truism and approved facts. Next is the role it plays in discerning discrepancies in religious beliefs, perceivingthe underlying causes and philosophy of decrees, the strength and the articulation of moral codes and their agreement with human norms and commonalities, the solidarity, unity and consensus of majority of intellectuals, and admission of accredited opinions.
