بررسي احتمال نشت آلاينده از تكيه‌گاه‌هاي سد باطله معدن مس سونگون با استفاده از خصوصيات ژئوتكنيك و شواهد هيدروژئوشيميايي آب زيرزميني

Probably Contamination Seepage Through Abutment of the Tailing Dam of Sungun Cu-Mo Mine Using of Geotechnical Characteristics and Groundwater Hydrogeochemical Evidences

سد باطله آيت­ كندي به منظور ذخيره باطله حاصل از فرآيند تغليظ مس و موليبدن معدن مس سونگون احداث شده است. در اين مطالعه با توجه به ماهيت آلاينده ­ها و امكان آلودگي آب­هاي سطحي و زيرزميني پايين دست به فلزات سنگين، بررسي­ها در دو بخش نمونه ­برداري آب و آناليز شيميايي نمونه­ ها در طي فصول سال و نيز مطالعه نفوذپذيري توده سنگ تكيه­ گاه­ها و بستر رودخانه زرنكاب (مخزن اصلي) انجام گرديد. روند كلي نمونه‌برداري از نزديكي منبع آلودگي (سد باطله) به سمت پايين دست مي­باشد همچنين با استفاده از عدد لوژان و رفتارهاي هيدرومكانيكي درزه­ هاي مربوط به گمانه­ هاي حفر شده در محدوده، تخمين مناسبي از امكان نشت آب از سد باطله در ترازهاي مختلف انجام گرفت. بر اساس نتايج به دست آمده، ارتباط منطقي از نظر داده­ هاي هيدروژئوشيميايي بين آب مخزن سد باطله در تراز فعلي آن و ايستگاه­هاي پايين دست مشاهده نمي­شود. همچنين با توجه به داده ­هاي موجود، در حال حاضر نشت از سد باطله معدن مس سونگون در تراز فعلي آن صورت نمي­گيرد ولي با افزايش فشار هيدروليكي امكان نشت وجود دارد، بنابر اين برنامه­ريزي براي اجراي طرح­هايي جهت علاج بخشي و جلوگيري از هرگونه نشت ضروري مي­باشد.

Pollution of groundwater from the sources such as waste disposal sites, is a worldwide problem. Mining of mineral ores and disposal of resulting waste pose a significant risk to ground water. Sungun copper mine tailings dams in East Azarbaijan province is located in basin Zarnekab (a brunch of Ahar chay main basin). This tailing dam supply storage of 270 million cubic meters for semi-solid waste. With a final height of 186 meters. This dam is a kind of upward tailings dam with clay core and current height of 115 meters. Any leak from tailing dams can be an environmental hazard specially if there is a main river like Aras is in the downstream. This is an investigation on the probable leak from abutments of Sungun tailing dam using geotechniques and hydrochemical evidences, which the latter rarely used for such investigations.