بررسي توسعه يافتگي بازارهاي مالي كشور با تاكيد بر نظام بانكي از منظر رقابت‌پذيري مجمع جهاني اقتصاد

سطح توسعه يافتگي بازارهاي مالي در گزارش رقابت‌پذيري مجمع جهاني اقتصاد در سال 17-2016، نشان از ناكارآمدي بازارهاي مالي در ايران است. از آنجاكه نظام تامين مالي در كشور بانك محور است، عمده علت اين ناكارآمدي ناشي از كاركرد نظام بانكي كشور است. هرچند ايران از لحاظ تعداد واسطه‌هاي مالي در بازار بانكي نسبت به جمعيت وسيع خود در مقايسه با ساير كشورها وضعيت بهتري دارد. با اين حال، از نقطه نظر كيفيت واسطه‌گري مالي، عمق مالي و هزينه‌هاي تجهيز منابع در وضعيت مطلوبي قرار ندارد. سلطه مالي دولت و گستره مداخلات دستوري دولت در سياست‌هاي پولي و اعتباري عملاً امكان عمق بخشي به بازار مالي را محدود كرده است. علاوه بر اين، فقدان سياست صنعتي منسجم و اولويت‌بندي‌ سرمايه‌گذاري‌هاي صنعتي خود عاملي ديگري در تخصيص غيربهينه منابع مالي محدود است. از طرفي، هزينه تجهيز منابع مالي در ايران در مقايسه با ساير كشورها بالا است و اين امر استحكام مالي بانك‌ها و كفايت سرمايه آنها را با چالش كشيده است. مهمترين رويكردهايي كلي براي تغيير پارادايمي در نظام بانكي كشور شامل تدوين برنامه‌‌اي جهت استفاده از ظرفيت‌هاي نهادهاي مالي خارجي، اصلاح رابطه دولت با نظام بانكي از طريق كاهش تسهيلات تكليفي، رفع سهم‌هاي اعتباري، آزادسازي تدريجي نرخ‌ها، برنامه‌اي روشن براي تقويت نقش واسطه‌گري مالي از طريق آموزش‌هاي كاربردي، تنوع بخشي به واسطه‌هاي مالي، يكپارچه‌سازي نظارت در بازار مالي خواهد بود.