مطالعه پتانسيل فرسايش بادي استان كرمان با استفاده از تحليل فصلي گلباد و گلماسه

فرسايش بادي يكي از پديده‎هاي مخرب و مؤثر در بياباني‌شدن اراضي است كه در اثر وزش بادهاي فرساينده بر سطح خاكهاي حساس و سطوح هموار رخ مي‌دهد. براي شناخت بهتر اين پديده، تحليل داده‎هاي بادسنجي هر منطقه از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف بررسي پتانسيل فرسايش بادي در استان كرمان بصورت فصلي و بر اساس داده‎هاي بادسنجي طي سال‎هاي 2006 تا 2010 انجام شد. به اين منظور، هشت ايستگاه سينوپتيك داراي داده‌هاي معتبر انتخاب و گلباد و گلماسه هر يك با نرم‌افزارهاي WR Plot View.8 و Sand Rose Graph 3 ترسيم شد. كلاس سرعت بادهاي فرساينده، جهت غالب بادهاي هر ايستگاه و همچنين شاخص‎هاي گلماسه شامل پتانسيل توان حمل ماسه، دبي رسوب و شاخص همگني به صورت فصلي و نيز براي كل دوره مورد مطالعه تعيين شد. نتايج بررسي بادهاي فرساينده نشان داد كه كلاس سرعت متوسط 97.8/7 متر بر ثانيه با جهت غربي و جنوب غربي بيشترين فراواني را در بيشتر ايستگاه‌هاي مورد مطالعه داشت. بيشترين بادهاي فرساينده در فصل‌هاي زمستان و تابستان و كمترين آن در فصل پاييز رخ داده است. در بين ايستگاه‌هاي مورد مطالعه، بيشترين مقادير پتانسيل حمل ماسه و دبي رسوب مربوط به ايستگاه رفسنجان به‌ترتيب با 1637 واحد برداري و 102.6 كيلوگرم بر متر در ثانيه برآورد شد. بررسي شاخص همگني نيز نشان داد كه در فصل‌ها و مناطق مختلف استان، رژيم بادخيزي متفاوت است. مقايسه جهت بردار برآيند توان حمل ماسه بادي نشان داد كه جهت حركت ماسه در ايستگاه‎‎هاي كرمان، جيرفت، سيرجان، رفسنجان و شهربابك از غرب به شرق، در ايستگاه‎‎ لاله‌زار از جنوب غربي به شمال شرقي، در ايستگاه‎ بم از شمال به جنوب و در ايستگاه زرند از شمال غربي به جنوب شرقي ‎‎‎است. يافته‎هاي اين پژوهش اهميت بررسي داده‎هاي بادسنجي را به منظور شناخت بهتر فرسايندگي بادها و مكانيسم حمل ذرات رسوب ناشي از فرسايش بادي براي مناطق مختلف استان كرمان نشان داد.