مطالعه علل عدم پايداري بخش هاي جديد مرمت شده ارگ تاريخي كنارصندل جيرفت در مقايسه با بخش هاي پايدار قديمي (بخشي از حوزه فرهنگي هليل رود)

تا دهه 1960 ميلادي اغلب سؤالات باستان شناختي با بهره گيري از روش هاي استدلال و تفسير در علوم اجتماعي و فلسفه پاسخ گفته مي شد اما با شكل گيري «باستان شناسي نوين» از دهه 1960 ميلادي، كاربرد و اهميت علوم تجربي در پژوهش هاي باستان شناسي شناخته و بسياري از نظريات و فرضيات باستان شناختي با كمك روش هاي كمّي و آزمون گري در علوم تجربي بازنگري شد. يكي از شاخه هاي علوم تجربي كه در تبيين شيوه معيشت گروه هاي انساني گذشته، منشأيابي خاك سفالگري و معماري، گزينش خاك مناسب براي مرمت آثار باستاني، بررسي دلايل تخريب يا ماندگاري بناهاي تاريخي و دلايل ترك و تخريب شهرهاي باستاني نقش مهمي دارد، علم «خاك شناسي» است. مقاله حاضر، به منظور مطالعه خاك شناسي بخش هاي قديمي و مرمت شده ارگ حاكم نشين تپه باستاني پنج هزار ساله كنارصندل جنوبي جيرفت به انجام رسيد. نتايج نشان داد درصد رس بخش قديمي حدوداً دو برابر بخش مرمت شده است. از سوي ديگر، ميزان املاح بخش مرمت شده حدود 3 برابر خشت هاي قديمي مي باشد. اين نتايج نشان مي دهد به تازگي خاكي با درصد رس كمتر و املاح بيشتر به منظور مرمت بنا به كار رفته است، در حالي‌كه خاك بخش هاي قديمي، احتمالاً توسط سازندگان اوليه بنا از جاي ديگري از منطقه با درصد رس بيشتر و املاح كمتر آورده شده است. كاني هاي رسي اسمكتيت، كلريت، ايليت، پاليگورسكيت و كائولينيت در خاك هاي بخش مرمت شده مشاهده شد. از سوي ديگر، تمام كاني هاي فوق‌الذكر به جز كاني پاليگورسكيت و سپيوليت در خاك بخش قديمي شناسايي شد. همچنين، در بخش هاي قديمي مواد آلي، تكّه هاي ذغال و قطعات خرد شده سفال مشاهده شد كه به نظر مي رسد دليلي بر استحكام و پايداري بيشتر بخش هاي قديمي نسبت به مرمت شده باشد.