آسيب‌شناسي كلامي‌سياسي وحدت اسلامي در ايران: دوگانه راديكاليسم و سكولاريسم

Theological and Political Pathology of Islamic Unity in Iran: Dichotomy of Radicalism and Secularism

مفهوم «وحدت اسلامي» در ايران از دوره قاجار تاكنون محل بحث و مناقشه بوده است. اين مفهوم در عصر جديد و زمينه نوعي آگاهي ديني و در پاسخ به شرايط جهان اسلام در مواجهه با «غرب» و «استعمار» شكل گرفت. «وحدت اسلامي» ابتدا در شبه قاره هند و سپس در عثماني و ايران نضج و نشو پيدا كرد. اين مفهوم در ايران در ارتباط با مثلث مفهومي «انحطاط ـ خرافه گرايي ـ توحيد» پيگيري شد؛ با اين حال ويژگي و شاخصه اصلي خود را در ارتباط با طرح و گسترش آن در جهان اسلام حفظ كرد. شاخصه اصلي اين بحث، طرح و گسترش آن در زمينه‌اي كلامي ذيل دوگانه مفهومي فرقه‌گرايي- سكولاريسم بود كه موجب ناكارآمدي آن شد.

It has been discussed about the concept of Islamic unity in Iran, from Qajar era to now. This concept formed with a field of religious awareness and in response to the West and Colonialism in the new era. At first, Islamic unity grew up in the Indian subcontinent, and then, in Ottoman Empire and Iran. This concept in connection with conceptual triangle; Degeneration, Superstitions, Monotheism, was perused in Iran. However, it preserved its main attributes, in connection with this plan and extension in the Muslim World. The main attribution of this discussion, plan and its extension in theological context was under the conceptual dichotomy of Radicalism / Secularism that made it inefficient.