دقوقي، فرا داستاني پسامدرن

Daghoughi, the Postmodern Metafiction

فرا داستان يكي از رويكردهاي مدرن داستان‌نويسي در ادبيات داستاني پسامدرن است كه عموماً پيدايش آن را محصول قرن بيستم ميلادي مي‌دانند. در ايران نيز پژوهشگران ديرينه، پيدايش و نمود اين تكنيك داستان‌نويسي را عمدتاً در آثار داستاني معاصر دهۀ 70 به بعد مي‌دانند، اما نگارنده بر آن است كه در مثنوي مولوي، شگردهاي داستان‌نويسي فرا داستان به­ كار رفته است. پژوهش حاضر با بررسي مؤلفه‌ها و شگردهاي اساسي فرا داستان‌درداستان دقوقي از دفتر سوم مثنوي مولوي به شيوۀ توصيفي-تحليلي به اين پرسش پاسخ مي­دهد كه آيا مي‌توان مولوي را نويسنده‌اي فرا داستاني و پسامدرن دانست؛ و اينكه كدام‌يك از شگردهاي اين سبك پسامدرن در داستان دقوقي به‌عنوان يك اثر كلاسيك فارسي وجود دارد. مطابق نتايج، داستان دقوقي روايتي كاملاً فرا داستاني و پسامدرن است كه نويسندۀ آن در خلق اين داستان، از بسياري از مؤلفه‌ها و شگردهاي سبك فراداستان مانند چارچوب‌بندي فراداستاني، اتصال كوتاه، بازي‌هاي زباني، تناقض و ناسازه، و اقتباس بهره برده است.

Metafiction is one of the modern approaches of story writing in postmodern fiction whose origin is generally assumed to date back to the twentieth century. Iranian philologists also believe that the emergence and presentation of this story writing technique largely date back to the contemporary fictional works of the 70s and afterwards. However, the author claims that metafiction techniques have been deployed in Mathnavi Ma’navi of Rumi. Accordingly, the present study, conducted through descriptive-analytical method, aims at examining the main components and techniques of metafiction in Daghoughi story in Book III of Mathnavi. The questions addressed are whether Rumi could be considered a metafictionist and a postmodern writer and which techniques of this postmodern style are seen in the story of Daghoughi, as a Persian classic text. The findings reveal that Daghoughi story is totally a metafictional and postmodern narrative whose author has applied many components and techniques of metafiction style in its creation including metafictional framing, short circuit, language plays, contradiction, paradox, and adaptation.