نقض تماميت‌ارضي ايران پس‌از مشروطه و تحليل كنش‌هاي مقاومت‌آميز عليه آن

Violation of Iran’s Territorial Integrity after Mashrooteh and Sociological Study of Acts of Resistance

اين مقاله بر آن است تا ضمن بررسي موارد نقض تماميت ارضي ايران در دوره زماني 1324-1329هـ.ق/1906-1912م. چگونگي، ابعاد و زمينه‌هاي آن، كنش‌هاي مقاومت‌آميز مردمي عليه نقض تماميت ارضي را بر اساس آراي نظري مطرح در علوم اجتماعي مورد مطالعه قرار داده و ويژگي‌هاي آن را بر شمرد. بر اين اساس مقاله حاضر بعنوان پژوهشي نظري تحليل، واقعيت‌هاي تاريخي معتبر را با ارجاع به يافته‌هاي احصاء‌شده سنت مطالعات علوم‌اجتماعي مقاومت مورد تحليل قرار‌داده‌است. نتيجه آن‌كه تماميت ارضي ايران در دوره زماني مذكور توسط دولت‌هاي روسيه، بريتانيا و عثماني بطور كوتاه و ميان‌مدت مورد نقض قرار‌گرفته و كنش‌هاي مقاومت‌آميز مردمي را به‌دنبال داشته است. كنشگران با درك تهديد امنيت ملي و وجود حس تحقير اجتماعي در برابر قواي متجاوز، نقض تماميت ارضي را به مثابه نوعي اِعمال قدرت دانسته و در شرايط فقدان نيروي دفاعي قوي، مجلس با‌ثبات، ضعف ساز‌و‌كارهاي حكومتي و نابساماني‌هاي سياسي اقتصادي، كنش‌هاي خود را در قالب تحريم كالاهاي كشورهاي متجاوز، ترك جشن نوروز، تشكيل اجتماعات اعتراضي، تدوين و ارسال اعتراض‌نامه و ابراز همدردي با ساكنان مناطق مورد تهاجم در تضاد با وضع موجود به منصه ظهور رساندند. استفاده از اشكال روزمره مقاومت، بروز خلاقيت و نيز كنش‌گري در زمان مقتضي از ديگر ويژگي‌هاي اين كنش‌هاي مقاومت‌آميز است.

Researching contemporary history of Iran, this article studies the cases of violation of territorial integrity between1906-1912. Moreover, it scientifically presents public acts of resistance. Resistance studies have a noteworthy background in political sociology and cultural studies. This leads to several eligible features of resistance as an action. Referring to these features, the authors argue that the debated public acts of resistance reveal several characteristics such as: they were eminent in forms of everyday life, they entailed creativity and being on time. They are against the status quo of the time. As an unstable period, it was defined in the shadow of political and territorial interferences and invasions of British, Russian and Atamans’ forces. These brought about a sense of humiliation for Iranians and stimulated them to prohibit foreign goods, forming protest, sending objection declaration, expression of sympathy with under attack residents. Also, they abandoned ceremony of Noroz