بازشناسي قنات، راهگشاي توسعه پايدار در تمدن كاريزي ، مطالعه موردي: قنات زارچ، استان يزد

در سرزمين‌هاي خشك كه حيات و بقاي كشاورزي به آب و آبياري وابسته است، كمبود آب از مهمترين انگيزه‌ ابداعات و نوآوري‌هاي فراوان از جمله حفر قنات بوده ‌است كه نقشي انكارناپذير در حفظ و گسترش تمدن در فلات ايران داشته ‌است. آنچه امروزه توسعه پايدار مي‌نامند، نياكان ما در عمل درك كرده و به كار بسته بودند. آنها نظامي براي بهره‌برداري پايدار از منابع آب و خاك اين مناطق ايجاد كرده‌اند كه مي‌تواند سرمشق مناسبي براي حل بحران‌هاي اخير باشد. اين تحقيق درصدد پاسخگويي به اين پرسش است كه چگونه و تحت چه شرايطي قنات توانسته ‌است سازگاري انسان با طبيعت و تعادل پايدار را سبب شود؟ بدين منظور و با توجه به ماهيت پژوهش از روش تحقيق كيفي تحليل محتوا و نرم افزار Maxqda استفاده شده ‌است. محدوده مورد مطالعه قنات زارچ است كه در پهنه وسيعي از استان يزد واقع شده‌ است. جامعه مورد مطالعه شامل 16 نفر از خبرگان قنات و مقنيان هستند كه اطلاعات آنان تجزيه و تحليل شده است. نتايج حاكي از آن است كه همه ابعاد دانش بومي قنات‏شناسيِ آنان متأثر از ويژگي‌هاي طبيعي و جهت دستيابي به اهداف اقتصادي شكل گرفته است و در اين مسير نظامي اجتماعي پايه‏ ريزي شده كه نشانگر وجود نظام برنامه‌ريزي محلي در راستاي توسعه پايدار مي‌باشد.