مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - بررسي اثرات استرس حاد و دگزامتازون بر علايم ناشي از قطع مرفين در موش‌هاي سوري معتاد

چكيده فارسي :

سابقه و هدف: تحمل و وابستگي دو مشكل عمده در مصرف مرفين بوده كه مي‌توانند منجر به ايجاد عوارض و خطرات جدي به خصوص علايم شديد ناشي از قطع مصرف آن شوند. مطالعات قبلي پيشنهاد نمودند كه احتمالاً داروهاي استروئيدي و استرس مي‌توانند بر تعديل علايم ناشي از قطع مرفين مؤثر باشند. بر همين اساس پژوهش حاضر كه هدف آن بررسي اثرات استرس و دگزامتازون (به عنوان يك آگونيست گلوكوكورتيكوئيدها بر تعديل علايم ناشي از قطع مرفين (سندرم Withdrawal) بود طراحي و انجام شد. مواد و روش‌ها: در اين مطالعه موش‌هاي نر سوري سفيد آزمايشگاهي نژاد آلبينو با وزن 25 تا 30 گرم مورد استفاده قرار گرفتند. براي معتاد كردن حيوانات از روش مارشال استفاده شد؛ در اين روش موش‌ها طي سه روز متوالي و در هر روز سه دوز 50، 50 و 75 ميلي‌گرم به ازاي هر كيلوگرم وزن موش در ساعات 8، 12 و 16 مرفين زيرجلدي دريافت كردند. در روز چهارم، دو ساعت پس از تزريق دوز 50 ميلي‌گرم, براي بررسي علايم قطع به حيوانات نالوكسان با دوز 2 ميلي‌گرم به ازاي هر كيلوگرم وزن بدن و به صورت داخل‌ صفاقي تزريق شد. براي ارزيابي علايم قطع از شاخص‌هاي استاندارد مانند تعداد پريدن و سنجش وزن مدفوع ناشي از اسهال استفاده شد. جهت ارزيابي اثر گلوكوكورتيكوئيدها از تزريق زيرجلدي دگزامتازون (0/3, 1 و 2 ميلي‌گرم به ازاي هر كيلوگرم وزن به عنوان آگونيست گلوكوكورتيكوئيدها) 30 دقيقه قبل از تزريق نالوكسان استفاده شد. استرس به دنبال يك دقيقه شنا در آب سرد حدود 18 درجه سانتي‌گراد استفاده شد. جهت انجام آزمايشات، حيوانات معتاد به چهار گروه تقسيم شدند. گروه اول به عنوان گروه كنترل بودند كه بدون دريافت دارو و يا استرس فقط 30 دقيقه قبل از تزريق نالوكسان, و هيكل (سالين و اتانول 2%) زيرجلدي دريافت كردند. گروه‌هاي آزمايش كه دوزهاي مختلف دگزامتازون (0/3, 1 و 2 ميلي‌گرم به ازاي هر كيلوگرم وزن) دريافت كردند. گروه سوم قبل از تزريق نالوكسان، استرس ناشي از شناي آب سرد دريافت كردند. گروه چهارم ضمن تزريق فقط دوز 0/3 دگزامتازون (با توجه به اينكه اين دوز بهترين پاسخ را داده بود) استرس نيز دريافت كردند. يافته‌ها: نتايج نشان مي‌دهد كه استرس ناشي از شناي آب سرد و تزريق دگزامتازون با دوز 0/3 و 1 ميلي‌گرم، 30 دقيقه قبل از تزريق نالوكسان، به طور قابل توجهي علايم قطع را كاهش مي‌دهد؛ ولي دوز 2 ميلي‌گرم دگزامتازون اثر معني‌داري نداشت. در ضمن اثرات استرس به تنهايي يا همراه با دگزامتازون نسبت به مصرف دگزامتازون به تنهايي بيشتر بود. نتيجه‌گيري: يافته‌هاي فوق نشان مي‌دهد كه استرس و فعال شدن گيرنده‌هاي گلوكوكورتيكوئيدي نقش مهمي در كاهش علايم قطع مرفين دارند كه براي پي بردن به نقش نوروترانسميتري و ديگر عوامل مداخله‌گر مغزي نياز به مطالعات بيشتري احساس مي‌شود.

چكيده لاتين :

Introduction: Tolerance and dependency are two main problems that have limited morphine administration. There are some evidences indicating that glucocorticoids and stress may play a role in morphine-induced tolerance and dependency. Materials and methods: In this study, Male albinos Mice (25 – 30 gr.) were used. Morphine dependency was induced by Marshall method. On test day (day 4), naloxone (2 mg/kg, IP) was injected to induce withdrawal syndrome (WS) signs. Jumping and loss of weight were used as indexes of WS signs. Dexametasone was injected 30 min before induction of WS by naloxone. The rat was stressed in cold water for 1 min 3 min before induction of WS. Results: The results show that dexamethasone and stress significantly diminish WS signs and the effect of stress was significantly higher than that of dexamethasone. Conclusion: The data indicate that glucocorticoids and stress may play an important role in morphine addiction process.