درون‌مايه اشعار حكمي ناصرخسرو و ابوالعتاهيه

The Theme of Naser Khosrow and Abū l-Atāhiyya Philosophical Poetries

ناصرخسرو و ابوالعتاهيه از جمله شاعراني هستند كه حكمت را در مضامين شعري خود جاي داده و مفاهيم آن را به شكل والايي پرورانده­اند. اين دو شاعر بزرگ با بيان اين مفاهيم متعالي حكمي، از سردمداران اين عرصه به شمار مي­آيند و با وجود شباهت­ها، تفاوت­هايي نيز در بيان مضامين حكمي آن‌ها ديده مي‌شود. اين پژوهش با بررسي بسامد اين مضامين، سعي بر توضيح شباهت­ها و تفاوت­هاي موجود در اشعار دو شاعر دارد. نتايج اين بررسي نشان مي­دهد كه هر دو شاعر، در پي بيان مفاهيم حكمي و فلسفي در شعرشان بوده­اند. اما ناصرخسرو با تكيه بر اصول اخلاقي، اعتقادي و عملي، از اين مفاهيم، بهره بيش‌تري برده­است. به نظر مي­رسد كه او به حكم رواج اشعار عربي در آن زمان در ميان ايرانيان و بنا بر شيوه­هاي تعليمي رايج در عصر خود، با اشعار شاعران عرب به ويژه ابوالعتاهيه آشنا بوده و مي­توان گفت كه به نوعي به مضامين و حكمت­هاي شعر وي نظر داشته است.

Naser Khosrow and Abū l-Atāhiyya are the poets who developed philosophy in their poetic concepts. These two great poets are known as the pioneers of this field in spite of similarities and differences in expressing the purpose; the present paper tries to explain the similarities and differences by studying the frequency of those concepts. The results show that both poets attempted to express philosophical concepts in their poems. But Naser Khosrow have enjoyed the mentioned concepts based on ethical, religious and practical principles. It seems that he was familiar with the common Arabic poetry among Iranians of that era – especially Abū l-Atāhiyya. It could be claimed that he was affected by Abū l-Atāhiyya's concepts and philosophies.