پير در ديوان حافظ و شعر شاعران كُرد

The Old Sage in Hafiz and Kurd Poets’ Divans

خواجه شمس‌الدين محمد مشهور به حافظ شيرازي، يكي از شاعران بي‌بديل ادب پارسي است، كه اشعارش سال‌ها ورد زبان عارف و عامي بوده و مي‌توان گفت شعر كمتر شاعر ايراني به‌وسعت اشعار حافظ در ميان مردم رواج يافته است. حافظ در عرصة انتخاب و كاربرد واژه‌ها و تركيب‌هاي خاص نيز، شاعري مبدع بوده و نه تنها برخي واژه‌ها را در شعر خود در معني خاصي به‌كار برده؛ بلكه تركيب‌هايي نيز ساخته است كه حاصل ذهن پويا و خلاق اوست. با توجه به هنرمندي حافظ در ساختن و برساختن اين‌گونه تركيب‌ها، شاعرانِ پس‌ازوي نيز، گاه همان تركيب‌هاي خاصِ شعر خواجه را در اشعار خود به‌كار برده‌اند. شاعران كُرد نيز از اين نوع تأثيرپذيري به‌دور نمانده‌اند. يكي از واژگان پر بسامد در شعر حافظ، واژة پير و تركيب‌هاي خاص آن نظير؛پير خرابات، پير مغان، پير ميخانه و پير ميكده است. در اين مقاله، چگونگي كاربرد اين واژه و برساخته‌هاي آن را در شعر شاعران كُرد با شعر حافظ شيراز مقايسه شده ‌است.

Khajeh Shamsoddin Mohammad, known as Hafiz Shirazi, is one of the unparalleled poets in Persian literature, whose poetry has been the focus of people of common and high rank for so many years. It is said that in the course of history no Persian poet's work has been so widely circulated and popularized. Hafiz has developed and mastered a unique and sublime diction. By virtue of his wit and originality, Hafiz has not only given distinctive color to his diction, but has coined such original poetic vocabulary that impresses all his audience and encourages them to emulate the eloquent style to enrich their works. Among the most frequent terms in Hafiz are certain compound words based on ‘pir or old’, in such terms as Pire Kharabat, Pire Moghan, Pire Meykhane, and Pire Meykade, which literally mean an old wine-seller or tavern-keeper. This article compares the use of these terms and their stylistic and thematic function in the works of Hafiz and Kurd poets.