تعيين كاربري بهينه فضاي زيرزميني شهري (خيابان‌هاي منتخب شهر اصفهان)

Determining the Optimal Use of Urban Underground Space (Selected Streets of Isfahan City)

استفاده از فضاهاي زيرزميني ميتواند منجر به افزايش بهره‌وري زمين در شهرها شود. اين مقاله، به اين مسأله پرداخته است كه در صورتي كه بخواهيم از فضاهاي زير خيابانهاي شهر استفاده كنيم از بين چهار كاربري تجاري، انبار، پاركينگ عمومي و گذرگاه (خيابان دو طبقه) كدام يك كاربري بهينه مي‌باشد؛ لذا بيست‌ويك خيابان اصلي منتخب در مناطق 5 و 6 شهر اصفهان به عنوان گزينههاي مسئله انتخاب شدند. با بهره‌گيري از داده‌هاي سال 1392 و روش برنامه‌ريزي خطي، تابع هدف براي تخصيص بهينه كاربري طراحي شد. در ادامه با توجه به روش تحليل سلسله‌مراتبي دومرحله‌اي در محيط نرمافزار GIS، مسئله بهينهسازي بررسي شد. براي بررسي در مرحله اول، نوع كاربري به عنوان معيارهاي اصلي مسأله شامل: كاربري پاركينگ، انبار، تجاري و گذرگاه، انتخاب شد و در ادامه، براي بررسي در مرحله دوم، زيرمعيارهاي قيمت منطقهبندي زمين، ترافيك عبورومرور، مساحت فضاي سبز و سطح اشتغال، انتخاب شدند. نتايج بهدست آمده از بررسي مرحله اول نشان دادند كه كدام خيابان براي كدام كاربري اهميت بيشتري دارد. همچنين نتايج بهدست آمده از بررسي مرحله دوم نشان دادند كدام زيرمعيار در انتخاب نوع كاربري اهميت بيشتري دارد. بر اين مبنا ميتوان تصميم گرفت در زير كدام خيابان چه كاربري لازم است و اولويت انجام كدام خيابان براي استفاده از فضاي زيرزميني چه مي‌باشد. براي كاربري پاركينگ و گذرگاه، بزرگراه شهيد همت بيشترين امتياز و براي كاربري تجاري و انبار، خيابان هزارجريب بيشترين امتياز را به خود اختصاص داده است.

The use of underground spaces can lead to increased land productivity in cities. This paper addresses the issue of which of the four commercial, warehouse, public parking and passageways (two-floor streets) are optimal if we want to use the spaces below the streets of the city. Therefore, the selected 21 main street of districts 5 and 6 of Isfahan were selected as problem options. Using 2013 data and linear programming method, the objective function was designed for optimal user allocation. In the following, based on the two-stage hierarchical analysis method in the GIS software environment, the optimization problem was investigated. In order to investigate in the first stage, the type of use was selected as the main criteria of the problem including parking, warehouse, business center and passage use, and then, for the second step, the sub-criteria of landing price, traffic flow, area of green space and surface were selected. The results from the first phase survey showed which street is more important for which user. In addition, the results from the second phase survey showed which sub-criteria are more relevant in choosing a type of land use. Based on this, it is possible to decide which street is needed and what the priority of which street is to use for underground space. For the use of parking and passage, Shahid Hemmat Highway has the highest score and HezarJarib Street account for the commercial use and warehouse with the highest score.