مدل سازي رياضي و مقايسه تنفس ناشي از بستره در دو خاك جنگلي و كشاورزي

يكي از ويژگي هاي مهم در ارزيابي جمعيت فعال ميكروبي خاك تنفس ناشي از بستره (SIR) مي باشد. اين مطالعه با هدف بررسي تأثير منبع كربن (گلوكز)، دما و دوره خواباندن در تنفس ناشي از بستره در دو خاك جنگلي و كشاورزي با استفاده از روش سطح پاسخ و بر مبناي طرح مركب مركزي انجام شد. بدين منظور دامنه هاي متفاوتي از اين سه متغير شامل مقدار گلوكز (0/5-10ميلي گرم در گرم)، زمان خواباندن (10-1 ساعت) و دما (30-15 درجه سلسيوس) در نظر گرفته شده و طرح مركب مركزي با 40 آزمايش براي دو خاك و بر اساس مقادير كدبندي شده متغيرهاي مستقل طراحي شد. نتايج نشان داد كه ميانگين مقدار SIR خاك جنگلي به دليل دارا بودن ماده آلي بيشتر و جمعيت فعال ميكروبي بالاتر تقريباً دو برابر خاك كشاورزي است. نتايج بيانگر كارآمدي مدل طراحي شده براي پيش بيني مقدار تنفس ناشي از بستره در دو خاك كشاورزي (0.919 =R^2) و جنگلي ( 0.823 =R^2) بود. از بين سه متغير مورد بررسي در مدل طرح مركب مركزي، تاثير خطي دما بر تنفس ناشي از بستره در هر دو خاك معني‌دار بود. با اين حال در خاك جنگلي مقدار بستره (گلوكز) تأثير بسيار معني دار و به مراتب بيشتري در مقايسه با خاك زراعي داشت كه مي تواند به دليل بيشتر بودن مواد آلي قابل تجزيه در اين خاك باشد.