اثر شوري آب و كمبود ازت خاك، بر ضريب Ks و مقدار آب سهل‌الوصول ذرت

براي مطالعه تأثير شوري آب و كمبود ازت خاك (تنش حاصلخيزي)، بر مقدار ضريب Ks و آب سهل‌الوصول (RAW) ذرت، آزمايشي به صورت فاكتوريل و در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي، در سال 1396 و در قزوين انجام شد. تيمارهاي هدايت الكتريكي آب شامل چهار مقدار (S0 )0.5، (S1 )2.1، (S2 )3.5 و (S3 )5.7 دسي‌زيمنس بر متر و تيمارهاي ازت خاك در چهار سطح (N0 )100، (N1 )75، (N2 )50 و (N3 )25 درصد مصرف كود ازت، در سه تكرار و در كرت‌هايي به مساحت 9 متر مربع به اجرا درآمد. هم‌زمان با افزايش مقاومت روزنه‌ها در اثر تنش‌هاي محيطي وارده بر گياه، آبياري كرت‌ها انجام شد. ضريب RAW با اندازه‌گيري رطوبت خاك قبل از آبياري و ضريب Ks، از تقسيم مقدار تبخير و تعرق گياه تحت تنش بر گياه شاهد، محاسبه شد. تغييرات ضريب Ks از تيمار S0 N0 تا S3 N3 ؛ 1 تا 0.63 بود. براي برآورد ضريب Ks از روي مقادير تنش‌هاي شوري و ازت، توابع مختلف بين ضريب Ks و نسبت‌هايNi/N0 و Si/S0 برازش داده شد. در نهايت تابع درجه دوم با ضريب تبيين 0.984 به عنوان تابع بهينه تخمين Ks انتخاب شد. با تغيير حاصلخيزي از N0 به N3 در تيمارهاي S0،S1، S2 و S3، مقدار RAW به ترتيب؛ 63.7، 58.7، 55.4 و 42 درصد و با تغيير شوري آب از S0 به S3 در تيمارهاي N0، N1، N2 و N3، مقدار RAW به‌ترتيب؛ 51.7، 46.3، 42.7 و 42 درصد برآورد شد. نتايج نشان داد كه تنش شوري آب و كمبود ازت خاك، بر افزايش مقاومت روزنه، كاهش تبخير و تعرق گياه و حفظ محتواي آب خاك مؤثر بود. پس در شرايط وجود تنش‌هاي محيطي، مي‌توان با كاهش حجم آب آبياري، علاوه بر تأمين آب مورد نياز گياه، از هدررفت آب جلوگيري به‌عمل آورد.