تغييرات مكاني ذرات معدني خاك با استفاده از زمين آمار و سنجش از دور جهت پهنه‌بندي بافت خاك

شناخت توزيع فضايي و تغييرپذيري مكاني بافت خاك به‌ عنوان يكي از مهم ترين مشخصه هاي خاك‌‌شناخت، ويژگي اساسي جهت مديريت بهينه اراضي تلقي مي شود كه آگاهي دقيق از اين تغييرات مكاني به استفاده بهينه از زمين و در نهايت افزايش توليدات كشاورزي منجر خواهد شد؛ بنابراين اين مطالعه با هدف افزايش دقت تخمين بافت خاك به كمك تصاوير ماهواره ترا، سنجنده ماديس انجام شد. در اين راستا، نمونه برداري براي تخمين بافت خاك سطحي در 60 نقطه به روش تصادفي سيستماتيك در منطقه مطالعاتي واقع در شرق آذربايجان شرقي، انجام شد. بعد از تجزيه آزمايشگاهي ذرات معدني با روش هيدرومتري، بافت خاك تعيين گرديد، سپس به بررسي همبستگي اجزاي معدني خاك با باندهاي SWIR ماهوراه ترا، سنجنده ماديس با قدرت تفكيك مكاني 500 متر در جهت كاهش خطاي RMSE و MAE در تخمينگر زمين آماري كوكريجينگ پرداخته شد و رابطه رگرسيوني گام به گام چندگانه خطي بين باندهاي SWIR و ذرات معدني خاك ارائه شد، همچنين رابطه رگرسيوني بين سطوح تخميني كريجينگ و كوكريجينگ از طريق تفاضل آن ها به دست آمد. در انتها پهنه بندي بافت خاك به كمك پيش بيني كوكريجينگ از سه جزء معدني خاك انجام شد. نتايج نشان داد كه از بين باندهاي SWIR، باند سه داراي بيشترين همبستگي با ذرات معدني خاك مي باشد و استفاده از اين متغير كمكي، مقدار خطاي تخمين RMSE را براي ذرات شن، سيلت و رس را به ترتيب 2.81، 2.73 و 2.06 و خطاي تخمين MAE را به ترتيب 0.011، 0.025 و 0.136 كاهش مي دهد. برازش مدل هاي تئوريكي نشان داد كه بهترين مدل نيم تغييرنما براي رس، سيلت و شن به ترتيب كروي، كروي، نمايي و براي نيم تغييرنماي متقابل به ترتيب كروي، نمايي و نمايي مي باشد، همچنين بيشترين خطاي تخمين مربوط به شن و كمترين خطاي تخمين مربوط به رس مي باشد، كه متغير كمكي باند 3 سنجنده ماديس در پايين آوردن خطاي تخمين بيشترين و كمترين اثر را به ترتيب در تخمين مربوط به شن و رس دارد، همچنين نتايج نقشه كوكريجينگ بافت خاك، با بافت هاي خاك تعيين شده در آزمايشگاه به ميزان 70 درصد همخواني دارد.