ارزيابي مقدماتي مفروضات آينده‌پژوهي از نگاه دين اسلام (با تاكيد بر قرآن و نهج‌البلاغه)

Preliminary Evaluation of the Assumptions of Futures Studies from the Islamic Viewpoint (With an emphasis on the Qur'an and Nahj-al-Balagha)

اين مقاله، مهمترين مفروضاتي را كه وندل‌بل براي آينده‌پژوهي عنوان نموده، مورد بررسي و ارزيابي قرار داده است. هدف از اين ارزيابي، اعتبارسنجي مفروضات مذكور با آموزه‌هاي دين مبين اسلام و بويژه دو كتاب قرآن و نهج‌البلاغه مي‌باشد. بديهي است -نتيجه اين ارزيابي هرچه كه باشد- نمي­تواند ملاكي براي رد و يا تاييد مفروضات فوق براساس ديدگاه اسلام باشد. چراكه اولاً در اين بررسي همه جوانب دين مبين اسلام مدنظر قرار نگرفته و ثانياً، تلاش نگارنده براين بوده تا شاهد/ شواهدي از منابع مذكور، براي تاييد برخي از مفروضات آينده‌پژوهي–به زعم خود- استخراج نمايد. ازاينروي، چه‌بسا اين امر، براساس ديدگاه‌هاي كارشناسي اسلام‌شناسان، قابل تاييد نباشد. درهرصورت، دراين مقاله نشان داده شده است كه اغلب مفروضات آينده‌پژوهي، قابل ارزيابي توسط آموزه‌هاي دين اسلام مي‌باشد و ازاينروي مي‌توان چنين نتيجه گرفت كه نظير طيف زيادي از حوزه‌هاي علمي، براي علم آينده‌پژوهي نيز، اسلام به عنوان كامل‌ترين دين الهي داراي دستورالعمل‌ها و اصول راهنمايي مي‌باشد.

In this paper, the main assumptions of the futures studies, introduced by Wendell Bell, is evaluated. The purpose of this evaluation is the validity check of these assumptions based on the Islamic teachings, specially the Qur'an and Nahj-al-Balagha. Obviously, this paper does not claim that Futures Studies is fully approved by Islamic principles, because it is impossible to cover all aspects of Islam in a paper. It has been just tried to explore some evidences from the Holy Book and Nahj-al-Balagha to confirm some assumptions of futures studies, according to the self-extraction. However, this paper has shown that most of the assumptions of futures studies can be evaluated by the teachings of Islam, and hence it can be concluded that Islam - as the most complete divine religion and like many spectrums of scientific fields - has the guidelines and principles for futures studies, too.