جايگاه تصويرپردازي از آينده در چشم‌انداز ملي بر مبناي آموزه‌هاي اسلام

Imaging of the Future in National Vision on the Teachings of Islam

تصاوير آينده، نمايانگر نوعي آگاهي جمعي از انتظارات، بيم‌ها و اميدها در نظر گرفته شده‌اند. تصويرهاي آينده به شكل‌گيري اقدام‌هايي كمك كرده‌اند. بنيادي ­ترين پرسش­ هاي آينده در زمينه تصويرهاي آينده، علل پيدايش و پيامدهاي آن‌هاست. فهم تصاوير متفاوت از آينده، منجر به رفتار و واكنش‌هاي متفاوتي در زمان حال مي‌شود. هر عملي كه مرتكب مي‌شويم در مرحله‌اي به تصويري كه از آينده خلق‌شده مربوط است. تصويرپردازي آينده در دين اسلام در دو سطح فردي و اجتماعي قابل‌ بررسي است، بر همين اساس اگر دين سرشت و جوهره‌اي آينده ­نگرانه داشته باشد، انسان دين‌دار و داراي تربيت ديني نيز بايد يك انسان آينده‌نگر باشد. درنهايت، اجتماع نيز در اين جهت حركت خواهد كرد. در ابعاد فردي، موضوع انسان كامل مورد بررسي قرارگرفته و در ابعاد اجتماعي، جامعه عدل تبيين شده است. شناسايي اين عوامل اهميت تصويرپردازي از آينده در اسلام را مشخص مي­كند و جايگاه آينده‌نگري الهي كه منجر به تصويرپردازي بصيرت­بخش مي‌شود را روشن مي‌سازد. در قرآن كريم و روايات ائمه (ع) نكات برجسته‌اي در مورد آينده و خصوصيات آن آمده است. در اين ميان دو مفهوم زمان و عدم قطعيت و نگاه و عمل آموزه‌هاي دين در خصوص تصويرپردازي مي‌تواند در تدوين مفروضات و الگوسازي و مدل‌سازي نظري اين حوزه مورد توجه قرار گيرد. اين مقاله در پي پاسخ به اين پرسش است كه مؤلفه‌هاي فردي و اجتماعي تصويرپردازي از ديدگاه اسلام كدم‌اند و چه نقشي در تدوين و تحقق چشم‌انداز بيست‌ساله توسعه كشور دارند؟!

future images represent some kind of collective consciousness of expectations, fears, and hopes. Future images help to shape actions and the most fundamental future questions are related to future images, their formation and consequences. The perception of different images of future leads to different behaviors and reactions in present. Every action is associated with a future image. Future imagination in Islam can be reviewed in two levels: individual and societal. Based on this fact, if religion has future-oriented nature, a religious person would also have this nature and finally the society would move to this direction. Perfect human and justice society have been reviewed in individual and societal levels, respectively. The identification of these factors determine the importance of future imagination in Islam and the position of celestial foresight- leading to consciousness imagination- reveals significant points about future and its features in Quran and narrations of Imams. Concepts about time and uncertainty, and also looking and acting on the teachings of religion about imagination could be considered for assumptions formulation and modeling in this field. This article aims to answer the question that what are components of individual and social imagination from Islam perspective, and what is the role of these components in formulation and realization of twenty-year vision of country development.