بررسي تأثير كيفيت نور در شرايط درون شيشه‌اي بر ريخت‌شناختي گياهچه، رشد و توليد ريزغده سيب‌زميني (Solanum tuberosum) در كشت هيدروپونيك

Effect of different light sources in in vitro on growth, morphology and minituber production of potato (Solanum tuberosum L.) in hydroponic conditions

براي بررسي تأثير منابع مختلف نور بر رشد گياهچه‌هاي سيب‌زميني در شرايط درون‌شيشه‌اي و عملكرد آن‌ها پس از كشت در گلخانه، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح پايۀ كامل تصادفي با شش تكرار در آزمايشگاه و گلخانۀ شركت فناوران بذر يكتا در مشهد اجرا شد. تيمارها شامل هشت سطح نوري (ديودهاي ساطع‌كنندۀ نور (LED) سفيد، قرمز، آبي، تركيب طيف آبي و قرمز به نسبت‌هاي 1:1، 1:3، 3:1، نور فلورسنت، نور طبيعي) و دو رقم سيب‌زميني (آگريا، فونتانه) بودند. ريز ازديادي گياهچه‌ها از طريق كشت بافت در شرايط درون‌شيشه‌اي و محيط كشت پايۀ ‌MS صورت گرفت. گياهچه‌ها چهار هفته در محيط كشت و تحت تيمارهاي نوري قرار گرفتند، سپس از محيط كشت خارج‌شده و 90 روز در گلخانه، در نور طبيعي رشد كردند. نتايج نشان داد، گياهچه‌هاي رقم آگريا در شرايط درون‌شيشه‌اي 0/73 سانتي‌متر ارتفاع بيشتري نسبت به رقم فونتانه داشتند. بيشترين و كمترين سطح برگ در شرايط درون‌شيشه‌اي در نور طبيعي و طيف قرمز به ترتيب با 2/79 و 0/50 سانتي‌متر مربع در بوته مشاهده شد. با افزايش نسبت نور قرمز در شرايط درون شيشه‌اي، در هر دو رقم شمار غده در بوته در گلخانه افزايش و وزن آن‌ها كاهش يافت. نور فلورسنت با 2/28 غده در بوته، كمترين شمار غده در بوته را توليد كرد. با افزايش طيف قرمز، بوته‌هاي سيب‌زميني، شمار بيشتري غده با وزن و اندازۀ كوچك‌تر توليد كردند. به‌طوركلي در شرايط درون شيشه‌اي با استفاده از نور طبيعي امكان توليد گياهچه‌هاي مناسب سيب‌زميني براي كاهش هزينه‌ها وجود دارد.

In order to evaluate the effect of different light quality, on the growth of potato plantlets in vitro, and their subsequent performance in the greenhouse, an experiment was performed in 2015 in Mashhad, in tissue culture laboratory and greenhouse of Yekta Seed Technology Company. A factorial experiment based on the completely randomized design with six replications performed. The first factor consisted of eight different light treatments as follows: white, red and blue Light-emitting diode (LED), combination of red and blue spectrum ratios of 1:1, 1:3 and 3:1, fluorescent lamp and natural light and the second factor was two potato cultivars including Agria and Fontane. MS culture medium was used for micro propagation of plantlets and plants fed with Hoagland nutrient solution in the greenhouse. After four weeks, the seedlings were removed from the culture medium, and their morphological properties were assessed and then plantlets transferred to the greenhouse and were grown in hydroponic condition for 90 days.Results showed that Agria in vitro plantlets were taller than the Fontane plantlets. Natural light produced the highest leaf area and the lowest leaf area was produced in blue spectrum. By increasing the red spectrum, number of tubers of both cultivars significantly increased and the weight of tubers per plant decreased. Fluorescent light source produced the lowest number of tubers per plant in both cultivars. By increasing ratio of red spectrum, potato plants produced higher tuber number with the smaller size and weight.