ارزيابي تحمل سرماي زمستاني و برآورد دماي بحراني (LT50) در 21 نژادگان توت‌فرنگي

Evaluation of winter cold tolerance and critical temperature (LT50) estimation in 21 strawberry cultivars

آسيب و زيان يخ‌زدگي بوته‌هاي توت‌فرنگي يكي از بزرگ‌ترين عامل‌هاي كاهش عملكرد كمي و كيفي اين محصول در مناطق معتدله است. به‌منظور ارزيابي تحمل به سرماي زمستان در 21 نژادگان (ژنوتيپ) توت‌فرنگي، آزمايشي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار در شرايط طبيعي يخبندان‌هاي زمستاني (با كمينۀ مطلق دماي 28- درجۀ سلسيوس) در ايستگاه تحقيقات كشاورزي قاملو وابسته به مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي منابع طبيعي كردستان به مدت يك سال اجرا شد. در اين آزمايش شاخص آسيب يخ‌زدگي طوقه بر پايۀ نشت يوني، دماي LT50 برگ، دماي LT50طوقه، شدت قهوه‌اي شدن بافت طوقه، درصد زنده‌ماني، شمار برگ، سطح برگ، طول دم برگ و عملكرد نژادگان‌ها ارزيابي شد. اختلاف معني‌داري بين نژادگان‌هاي مورد آزمايش براي همۀ صفات مورد ارزيابي مشاهده شد. نژادگان‌هاي ʼكراسني برگʻ، ʼكويين اليزاʻ، ʼآليسوʻ، ʼداچنيتساʻ و ʼكردستانʻ به ترتيب كمترين ميزان آسيب يخ‌زدگي طوقه و بيشترين درصد زنده‌ماني و نژادگان‌هاي ʼتنسي بيوتيʻ و ʼسلواʻ كمترين تحمل به سرماي زمستان را نشان دادند. بنا بر نتايج تجزيۀ پروبيت دماي بحراني طوقه، نژادگان ʼكراسني‌برگʻ، متحمل‌ترين نژادگان به سرماي زمستان و نژادگان ʼتنسي بيوتيʻ، حساس‌ترين نژادگان در مقايسه با ديگر نژادگان‌هاي مورد آزمايش بود. همبستگي مثبت و معني‌داري بين اندازۀ برگ و طول دم برگ با شاخص آسيب يخ‌زدگي طوقه و دماي LT50 طوقه مشاهده شد درحالي‌كه شمار برگ بوته همبستگي مثبت و معني‌داري با درصد زنده‌ماني و عملكرد بوته‌ها در شرايط تنش دماي پايين نشان داد. بنابر نتايج آزمايش، نژادگان‌هاي ʼكويين اليزاʻ، ʼونتاʻ، ʼآروماسʻ و ʼكردستانʻ، در مقايسه با ديگر نژادگان‌هاي مورد بررسي، به ترتيب مناسب‌ترين نژادگان‌ها براي كشت در مناطق سردسير كشور هستند

Freezing injury of strawberry plants is one of the greatest factors reducing crop yield and quality in temperate regions. In order to evaluate the winter cold tolerance of 21 strawberry cultivars, an experiment was carried out based on randomized complete block design with three replications under natural freezing temperatures in agricultural research station of Ghamlou, part of agricultural research center of Kurdistan. Crown freezing injury index (It) based on electrolyte leakage as well as leaf and crown LT50 values, crown tissue browning intensity, survival percent, number of leaf/plant, leaf area, petiole length and yield/plant of strawberry cultivars were meseaured. There were significant differences (P≤0.01) between cultivars for all of the evaluated traits. The least crown freezing injury and the highest winter survival percent were seen in ‘Krasnyy bereg’, ‘Queen Elisa’, ‘Aliso’, ‘Dachnitsa’ and ‘Kurdistan’, respectively whereas ‘Tennage Beauty’ and ‘Selva’ showed the least tolerance to low temperatures. According to the results of probit analysis of crown critical temperature (LT50), ‘Krasny Bereg’ was the most tolerant cultivar to low temperatures while ‘Tennessee Beauty’ was the most sensitive cultivar compared to the other tested cultivars. Leaf area and petiole length had positive correlations with crown It and crown LT50 whereas the number of leaf/plant had a positive correlation with survival percent and yield/plant under low temperatures stress. Based on the results, the ʻQueen Elisaʼ compared to other varieties is the most appropriate cultivar for cultivation in cold regions.