اكتشاف نفت و گاز بر مبناي 1Play ؛ نگاهي نو به موضوعي كهن

به‌ دليل نياز فزاينده‌ي بشر به انرژي براي توسعه، نقش قابل‌ توجه انرژي فسيلي در سبد انرژي و اينكه اكتشاف منابع هيدروكربني حلقه‌ي مرتبط با زنجيره‌ي ارزش صنعت نفت و گاز به‌ شمار مي‌رود، كسب و كار اكتشاف پس از قريب 150 سال كماكان از جايگاه بسيار پر اهميتي در اين صنعت برخوردار است. يكي از مهم‌ترين دلايل حيات صنعت نفت در اين زمان طولاني، تحولات فن‌آوري و نوآوري‌هاي به‌ كار گرفته شده در آنست. از آن جمله مي‌توان به ابداع و پيشرفت‌هاي فن‌آورانه‌ي مختلف در شاخه‌هاي زمين‌شناسي، ژئوفيزيك، ژئوشيمي، حفاري و توسعه‌ي نرم‌افزارهاي مدل‌سازي و شبيه‌سازي براي يكپارچه كردن اطلاعات اشاره كرد كه امكان دسترسي به اهداف با عمق بيشتر، اكتشاف آبهاي عميق و انواع تله‌هاي ساختماني و چينه‌اي پيچيده را ميسر كرده است. اصلاح و بازنگري روش‌هاي اكتشاف نيز نبايد دست‌كم گرفته شود. ابداع روش اكتشاف بر مبناي Play كه امروزه در صنعت اكتشاف به يك روش مرجع تبديل شده قريب بيش از دو دهه‌ي گذشته توسط شركت‌هاي Exxon, BP & Shell انجام شده و هدف آن پاسخ‌گويي به نياز صنعت اكتشاف در كاهش ريسك، اختصاص بهينه‌ي منابع و كسب حداكثري سود است. اين روش در حقيقت تغيير نگرش شركت‌هاي نفتي از نگاه به اهداف اكتشافي به play به‌عنوان واحد پايه‌ي اكتشاف است كه امكان ارزيابي كمّي احتمال موفقيت را به شيوه‌اي مؤثر و يكنواخت در حوضه‌ي رسوبي ممكن مي‌سازد. اين روش همچنين به‌شكلي پويا موجب به‌روزرساني پورتفوليوي اكتشاف هر شركت پس از كسب هر داده يا مطالعه‌ي جديد و هر حفاري اكتشافي مي‌شود. روش اكتشاف بر مبناي Play به‌عنوان ابزاري تصميم‌ساز و راهبردي براي مديران، مي‌تواند جهت تعيين سطح سرمايه‌گذاري در يك حوضه، اختصاص منابع مالي، نيروي انساني و تعيين استراتژي‌هايي برنامه‌ي پنج‌ساله‌ي اكتشافي استفاده شود. اين روش كارآيي خود در كاهش ريسك اكتشافي در محيطي كه دائم حجم عظيمي از اطلاعات در حال توليد را دارد نشان داده است. با توجه به شرايط كنوني اكتشاف در حوضه‌هاي رسوبي ايران كه مرحله‌ي اكتشاف تله‌هاي ساختماني آن تقريباً به پايان رسيده و اهداف باقيمانده غالباً كوچك، پيچيده و عميق هستند، بهره‌گيري از روش اكتشاف بر مبناي Play خواهد توانست در اكتشاف ساير انواع تله‌هاي هيدروكربني و افق‌هاي احتمالي جاافتاده بسيار راهگشا باشد. هدف از اين نوشتار آشنا كردن خواننده با روش اكتشافي بر مبناي Play و مفاهيم آنست. در عين حال سعي شده مزيت‌هاي اين روش در مقايسه با روش متعارف اكتشاف هيدروكربن نيز ارائه شود.