عوامل مؤثر بر نحوۀ گذران اوقات فراغت (فراتحليلي از پژوهش‌هاي موجود)

Factors Affecting Leisure Time (A Meta-analysis of Existing Research)

در سال­هاي اخير، با توجه به اهميت اوقات فراغت در ايران، پژوهش‌هاي متعددي در اين حوزه انجام شده است. با در نظر گرفتن فراواني و تنوع پژوهش‌هاي انجام‌ شده در زمينۀ اوقات فراغت، نياز به پژوهش‌هاي تركيبي، مثل فراتحليل، در اين حوزه احساس مي­شود. اصلي­ ترين سؤال اين پژوهش اين است كه مهمترين عوامل مؤثر بر گذران اوقات فراغت در پژوهش‌هاي انجام‌شده در ايران كدامند؟ روش پژوهش مقالۀ حاضر، فراتحليل است. جامعۀ آماري پژوهش همۀ مقالات معتبر علمي هستند كه در سال­ هاي 1380 تا 1392 با موضوع اوقات فراغت منتشر شدند. داده ­هاي جمع ­آوري‌ شده با نرم ­افزار جامع فراتحليل، مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. يافته­ هاي پژوهش نشان داد كه پايگاه اقتصادي- اجتماعي، سن، تحصيلات فرد و رضايت از امكانات فراغتي، نسبت‌ به ساير متغيرها، تأثير زيادي بر گذران اوقات فراغت در ايران دارند كه اين تأثير در نظريات بورديو، اسميت و دومازيه پيش بيني مي­ شد. نتايج اندازۀ اثر نشان داد كه رابطۀ پايگاه اقتصادي- اجتماعي و اوقات فراغت، در مطالعات مرور شده معادل 0/41 مثبت و معنادار و رابطۀ سن و اوقات فراغت، در مطالعات بررسي‌ شده معادل 0/35 منفي و معنادار است. نتايج اثرات تركيبي نشان مي­ دهد كه رابطۀ تحصيلات فرد و اوقات فراغت در مطالعات مرورشده حدود 0/27 مثبت و معنادار بود.

In recent years, due to the importance of leisure time in Iran, several studies have been conducted in this field. Because of the abundance and diversity of research conducted in the field of leisure time the need for combined research in this area, such meta-analysis, is deeply felt. The main question of this research is: what are the most important factors affecting leisure time research conducted in Iran? The research method of this paper is meta-analysis. The statistical population of the study incudes all scholarly scientific papers on leisure time published in the years 2001-2013. We used the Comprehensive Meta-analysis software to conduct the meta-analysis of the articles. The results show that social-economic status (SES), age, education and satisfaction with leisure facilities, compared to other variables, have a significant impact on leisure activities in Iran, an impact anticipated in the theories of Bourdieu, Smith and Dumazedier. The results also indicate that the relationship between socio-economic status and leisure time in the studies reviewed is positive and significant (effect size=0.41). Also the relationship between age and leisure time in the studies reviewed is negative and significant (effect size= -0.35). The results of the combined effects reveal that the relationship between education and leisure time in the reviewed studies, about 0.27, was positive and significant.