چالش‌هاي برنامه رفاهي بيمه بيكاري در ايران

The Challenges of Unemployment Insurance Welfare Program in Iran

مقالۀ حاضر به ارزيابي كيفي برنامه رفاهي بيمۀ بيكاري در ايران پرداخته است. مسئلۀ اصلي كه سبب اين پژوهش شده است، چالش‌هاي طرح بيمۀ بيكاري در ايران، همچون مشكلات مالي اين طرح، طولاني‌شدن دريافت مقرري براي برخي از بيمه‌شدگان، خروج كند بيكاران از صندوق بيمۀ بيكاري و ديگر مسائل بوده است كه نياز به ارزيابي اين طرح را ضروري ساخته بود. در اين پژوهش از سه نوع ارزيابي نيازمحور، فرايندمحور و پيامدمحور استفاده شده است. در اين راستا با استفاده از روش تحقيق كيفي و تكنيك مصاحبه با مقرري‌بگيران و نيز كارشناسان بيمۀ بيكاري در دو مجموعۀ وزارت كار و سازمان تأمين اجتماعي در كنار مطالعۀ اسناد و مدارك، به جمع‌آوري داده‌ها و اطلاعات لازم براي پژوهش پرداخته شد. سپس داده‌هاي جمع‌آوري شده به روش تحليل تماتيك مورد تحليل قرار گرفتند. در خلال تحليل داده‌ها، 9 مضمون (تم) اصلي شناسايي شدند كه ترسيم‌كنندۀ مهم‌ترين چالش‌هاي پيش‌روي برنامۀ بيمۀ بيكاري در كشور هستند كه عبارت‌اند از: فرايند اداري زمان‌بر، پوشش ندادن جامع همۀ واجدين شرايط، سوءاستفاده از بيمۀ بيكاري، تحميل خواسته‌ها و سوءاستفادۀ كارفرمايان، نبود تعادل بين ورودي و خروجي صندوق بيمۀ بيكاري، ضعف اشتغال مجدد، عدم يكساني در آمار، وابستگي رفاهي و پوشش ندادن همۀ نيازها. مضامين استخراج‌ شده در قالب جدول حاوي چالش‌هاي برنامه رفاهي بيمۀ بيكاري در ايران با عنوان چالش‌هاي نيازمحور، فرايندمحور و پيامدمحور ارائه شدند. پژوهش‌هاي قبلي به‌دليل نداشتن نگاه ژرف به مسائل طرح بيمۀ بيكاري نتوانسته‌اند به‌ خوبي مهم‌ترين چالش‌هاي اين طرح در ايران را آشكار سازند و يافته‌هاي پژوهش حاضر از اين حيث كه طي بررسي يك مطالعه ژرفانگر به‌دست آمده، حائز اهميت است.

Unemployment Insurance Welfare Program in Iran suffers from several problems including financial problems, lengthy procedure of receiving unemployment benefit for some groups of the insured and the slow exit of the unemployed from the situation of benefit dependency, making the evaluation of this program a necessity. The research which underlies the present paper has applied three kinds of evaluations, namely: need based evaluation, process evaluation, and impact evaluation. Using a qualitative method, in-depth interviews have been carried out with both the unemployment benefit recipients as well as the unemployment insurance staff while related administrative documents and evidence have been reviewed and analyzed. An analysis of the data reveals nine main themes which represent the most important challenges of the program, which are as follows: lengthy administrative process, lack of a comprehensive coverage of all eligible people, abuse of the program (welfare fraud), coercion and abuse by employers, imbalance between the incoming and the outgoing numbers of unemployed people (to and from the unemployment insurance fund), weak re-employment, inconsistency in administrative data and statistics, welfare dependency, and lack of coverage for all needs of the unemployed.