بررسي و نقد لغوي معجم «المغرب في ترتيب المعرب»

واژگان در هر زباني برترين وسيله براي بيان مافي الضمير آدمي است. با واژه هاست كه معاني، افكار و احساسات عيان مي گردند و در كنار همه اين ها ساده ترين ابزار ارتباطي بين انسان ها هستند.  هرچه خطيب و سخنران در انتخاب كلمات بيشتر دقت نمايد، تأثير آن در مخاطبان افزوده خواهد شد. اين مقاله، به هدف معرفي عالم لغوي ايراني الاصل، ابوالفتح برهان الدّين ناصر بن ابي المكارم المطرّزي، پديدآورندۀ معجم لغوي «المُغرِب في ترتيب المُعرِب» و نقد لغوي اين لغت نامه ارزشمند و بررسي اجمالي معجم نگاري در زبان و ادبيات عربي و انواع مكتب هاي آن انجام گرفته است. مطرّزي از جمله دانشمندان نامي قرن ششم اقليم خوارزم در زمينۀ لغت و صرف و نحو بوده است. او را «خليفه زمخشري» ناميده اند؛ چون در علم و دانش، جانشين حقيقي زمخشري بوده و در نگارش واژه نامه خود از روش وي؛ يعني ترتيب الفباي معجم كه از قرن پنجم زمخشري با نگارش كتاب «اساس البلاغه» پايه گذاري نمود، پيروي كرده است. او زمينه نگارش معجم را از مجال صرف لغوي به عرصه بلاغت تغيير داد و در نتيجه بسياري از نويسندگان بعد از او از روش او و معجم او بهره ها بردند. «المُغرِب» خلاصۀ كتاب بزرگ ديگر او به نام «المُعرِب» است. اين كتاب به نوبۀ خود نخستين كتاب واژه نامۀ فقهيِ اختصار يافته در زبان عربي است كه در آن زمان نوشته شده است. اين تحقيق بر اساس روش توصيفي تحليلي انجام شده است.