مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - ساختارشكني تقابل‌هاي دوسويه در داستان‌ كوتاه «سجل أنا لست عربيه» (بر اساس نظريۀ گفتمان انتقادي نورمن فركلاف)

چكيده فارسي :

ساختارشكني تقابل‌هاي دوسويه در داستان‌ كوتاه «سجل أنا لست عربيه» (بر اساس نظريۀ گفتمان انتقادي نورمن فركلاف) چكيده بر پايۀ الگوي سه بعدي نورمن فركلاف در تحليل گفتمان انتقادي، يك «متن» مي‌تواند، توأمان نقشي اساسي در بازتوليد روابط قدرت و پيرو آن، تثبيت نابرابري‌هاي اجتماعي داشته باشد و يا آغازي براي يك راهبرد مخالف در برابر نابرابري باشد. برپايه‌ اين نظريه، در بيشتر جوامع «جنسيت»، يكي از برجسته‌ترين نمونه‌هاي نابرابري‌ است كه توسط مؤلف و در گفتمان‌ متون، تقويت و يا تضعيف مي‌شود. هدف از اين پژوهش، بررسي كليشه‌‌هاي جنسيتي و تقابل مرد و زن در داستان «سجل انا لست عربيه» نوشتۀ غاده سمان است، تا با روشي توصيفي-تحليلي و با تاكيد بر نظريه انتقادي فركلاف و ابزارهاي زبان‌شناختي‌اي كه او براي بررسي مفاهيم قدرت، ايدئولوژي و نابرابري در متن ارائه مي‌دهد، به اين مهم دست يابد. بدين معنا كه شخصيت‌هاي اين داستان، دربرابر كليشه‌هايي كه گفتمان حاكم براي آنان در نظر گرفته، چه موضعي‌ مي‌گيرند؟ آيا با بازتوليد گفتمان غالب جامعه سنتي در جهت تثبيت ايدئولوژي مردسالاري گام برمي‌دارند يا اينكه با شالوده‌شكني، در برابر اين گفتمان مي‌ايستند؟ پس از بررسي متن در سه رويۀ زبان‌شناختي، گفتماني و اجتماعي، به نتايجي دست يافتيم كه بيانگر اين است كه نويسنده، با تأثيرپذيري از انديشه‌هاي فمينيستي، خواننده را با تقابل‌هاي دوسويۀ جنسيتي، هويتي و در واقع چالش سنت و مدرنيته روبه‌رو ساخته كه در پايان داستان با ساختارشكني زن و غلبۀ موقتي هويت غربي به پايان مي‌رسد.