تحليل نشانه شناسي فرهنگي رمان«موسم الهجره إلي الشمال» بر مبناي الگوي طبيعت و فرهنگ

الگوي طبيعت و فرهنگ يكي از الگوهاي نشانه‌شناسي فرهنگي است كه توسط لوتمان ارائه شد. منظور از طبيعت در اين الگوي تحليلي، همه عناصري است كه از تغييرات انسان‌ساخت، به دور بوده و فرهنگ نيز، مجموعه پديده‌هايي است كه آثار دخل و تصرف انسان در آن هويداست. نشانه شناس فرهنگي با استخراج مؤلفه‌هاي اين الگو و استفاده از فكت‌هاي موجود در متن، به تحليل متن مي‌پردازد. روش تحقيق در اين پژوهش در حوزه نقد و بررسي، توصيفي تحليلي است. و بر اساس آن، مؤلفه‌هاي الگوي طبيعت و فرهنگ در رمان «موسم الهجره إلي الشمال» از طيب الصالح كه مهمترين رمان عربي قرن بيستم به شمار مي‌آيد، عبارتند از: صحراي سودان، اتاق‌هاي ترسيم شده، ازدواج، قتل‌ها، زنان و مردان. كه كاركردهاي مختلفي همچون به تصوير كشيدن فرهنگ سنتي روستا و طبيعت محض آن در يك سو و الگوي فرهنگ غالب غرب درسوي ديگري دارند. تكيه اصلي نويسنده بر هر دو مؤلفه طبيعت و فرهنگ است و شخصيت اصلي داستان از نظر الگوي طبيعت، «ود الريس»، و از نظر الگوي فرهنگ، «جين موريس» است. اما مصطفي سعيد به عنوان نفر اول داستان نيز، بنابر تفاوت‌هاي ذاتي خود با ديگران از طبيعت به سوي فرهنگ حركت مي كند و هر چند در دل فرهنگ زندگي مي‌كند اما تلاش مي‌كند با سبك طبيعي به دنياي فرهنگ حمله كند در حقيقت جنگي بين طبيعت و فرهنگ به وقوع مي‌پيوندد كه در نهايت ساحل نجات و آرامش او در دل طبيعت پاك است.