بررسي كنايه در ديوان مسعود سعد سلمان

كـنايه يكي از ابـزارهاي مهم بيان معاني و صورخيال است كه براي پرهيز از وضـوح گفتـار و اطناب كلام و نيز تاثير گذارتر نمودن سخن به صورت پوشيده گويي و ترك تصريح ، با بياني موجز و مؤثر در گفتار و نوشتار به كار گرفته ميشود.مسعود سعد سلمان نيز به عنوان شاعري با سرگذشتي ويژه كه مدت هجده سال را در زندانهاي گوناگون گذرانده است، در حبسيه هاي خويش براي اثبات بي گناهي و تلاش جهت آزادي از كنايه به زيبايي و شايستگي بهره جسته است.پرسش اصلي پژوهش اين است كه آيا به كارگيري كنايه و انواع آن به لحاظ نوع و ساختار در شعر وي آگاهانه و با انتخاب قبلي صورت گرفته و يا بدون هدف و منظوري خاص بوده است؟ نتايج اين پژوهش نشان ميدهد كه مسعود سعد با سنجش مخاطب خود از كنايه به شكل بسيار هدفمند و گزينش شده استفاده نموده و جهت نيل به مقصود، نه از تمام كنايات كه از گونه هايي خاص از آن بيشترين بهره را در شعر خود برده و از برخي كنايات نيز كمترين استفاده را كرده است. اساس اين گفتار بر پايه بررسي كنايه از لحاظ شكل شناسي و ساختار مكنيّ عنه ، ساختار شناسي زباني و دستوري و نيز معني شناسي و مفهوم يابي كنايي ديوان مسعود سعد سلمان استوار مي باشد.