تحليل مقايسه‌اي رويارويي پدر و پسر در تراژدي‌هاي ايراني و يوناني (رستم و اسفنديار، رستم و سهراب و اديپوس شهريار)

رويارويي پدر و پسر از جمله موتيف‌هايي است كه در بسياري از اسطوره‌ها، آثار حماسي، افسانه‌ها، قصه‌هاي عاميانه و يا حتي در روايت‌هاي مذهبي جهان ديده مي‌شود. بستر اين رويارويي عموماً نوع ادبي حماسه است. در بسياري از اين رويارويي‌ها با نوع ادبي تراژدي روبه‌رو هستيم. در اين مقاله، سه داستان «اديپوس شهريار»، «رستم و اسفنديار» و «رستم و سهراب» تحليل شده‌اند. مسئله پژوهش حاضر اين است كه در حماسه‌هايي كه روايتگر اين رويارويي‌ها هستند، هرچند با توجه به تعريف تراژدي، «ساختي» همانند دارند، آنكه در فرجام نمونه يوناني مغلوب مي‌شود و مي‌ميرد، پدر و در نمونه ايراني، پسر است. در پاسخ به چرايي اين مسئله بدين نتيجه رسيديم كه پيشينه تراژدي و ساختار فرهنگي يونان باستان كه حاصل دموكراسي و گفتگو در آن فرهنگ است، دليل فرجام نمونه يوناني است و در باب چرايي مرگ پسر در نمونه ايراني، تقابل‌هاي دوگانه، تلاش در حفظ نمونه نخستين و ذهنيت تك‌صدا كه در آن، نفي حضور ديگري رقم مي‌خورد، دليل اصلي امر است.