بررسي ساختار ادب غنايي از ديدگاه زبانشناسي با تكيه بر نظريّه «نقش‌هاي زباني ياكوبسن»

ادب غنايي يكي از گسترده‌ترين انواع ادبي است كه هدف آن گزارش و بيان احساسات گوينده و در كنار آن، لذّت بخشيدن به مخاطب است. گوينده ادب غنايي مي‌تواند از روش‌هاي مختلفي براي بيان «پيام غنايي» خود استفاده كند. آنچه در مقاله حاضر مطرح مي‌شود، ارائه ابزارهايي براي طبقه‌بندي و تمايز ادب غنايي از ديگر انواع ادبي است. جامعيّت اين ابزارها سبب كاربرد گسترده آنها شده است، به گونه‌اي كه مي‌توان آنها را در طبقه‌بندي ديگر انواع و گونه‌هاي ادبي نيز به كار برد. در اين مقاله، با تكيه بر نظريّه ياكوبسن، دو روش براي بيان «پيام غنايي» ذكر شده است: 1ـ روش مستقيم «فرستنده‌مدار». 2ـ روش «غيرمستقيم فرستنده‌مدار». بر اساس دو روش مذكور، در روند برقراري ارتباط، از يك سو، مي‌توان مخاطبي را مدّ نظر قرار داد و از سوي ديگر، مي‌توان آن را ناديده گرفت. نتايج حاصل از پژوهش، بيانگر آن است كه با استفاده از نظريّه «نقش‌هاي زباني ياكوبسن» و ارائه ابزار «گوينده‌مدار» و «گيرنده‌مدار» بودن پيام و متن، مي‌توان آثار غنايي را سبك‌شناسي كرد و بر اساس وجوه اشتراك حاصل از آثار، متون غنايي را از متون حماسي و تعليمي جدا نمود و در يك طبقه قرار داد.