تازي‌سروده‌هاي خاقاني

زبان فارسي در طول حيات خود فراز و نشيب‌هاي بسياري را پشت سر گذاشته است. يكي از آنها رويارويي با زبان عربي است. استفاده نويسندگان از اين زبان در آثار فارسي، به سبب گسترش نفوذ آن، نوعي برجستگي ادبي به شمار مي‌آمد و حتي برخي شاعران به تازي‌سرايي مي‌باليدند. خاقاني شرواني ازجمله اين شاعران است. او به دو زبان فارسي و تازي شعر سروده است و چنان‌كه خود بيان مي‌كند ديواني به زبان تازي داشته است. برخلاف سخنان برخي پژوهشگران امروزي، تازي‌سرايي خاقاني در بعضي منابع تاريخي و تذكره‌ها آمده است؛ تاريخ گزيدۀ مستوفي، نفحات ‌الانس جامي و مجالس ‌النفائس اميرعلي‌شير‌نوايي از اين جمله است. اين جستار برخي از ويژگي‌ها و شگردهاي تصويرگري اشعار خاقاني را بررسي مي‌كند كه ناآشنايي بعضي محققان با آنها به ترجمه، شرح و تفسير نادرست اشعار عربي وي انجاميده است. خاقاني در اشعار عربي خود از صنعت‌هاي بلاغي بسياري استفاده كرده است. بيشترين صنعت‌هاي كاربردي در اشعار عربي خاقاني عبارت است از: جناس، اغراق، تلميح و حروف‌گرايي. كاربرد صنعت‌هاي متعدد بلاغي، تصاوير گاه پيچيده و اصطلاحات علوم مختلف، اشعار عربي او را نيز همانند قصايدش جزو اشعار فني قرار داده است.