تحليل كهن ‌الگويي الهي نامه ي عطار (داستان زن صالحه) بر اساس نظريات يونگ

نقد كهن‌الگويي يكي از رهيافت‌هاي اصلي نقد ادبي معاصر و مبتني بر نقد روان‌شناختي است كه به كشف ماهيت كهن‌الگوها و نقش آن‌ها در ادبيات مي‌پردازد. آثار عرفاني همچون بسياري از آثار ادبي ديگر منعكس كننده نمادين كهن‌الگوهاست. بررسي موردي حاضر خوانشي يونگي از داستان زن صالحه در الهي نامه عطار است. در پژوهش حاضر سعي شده تا با رويكردي توصيفي- تحليلي و روش گردآوري اطلاعات كتابخانه‌اي، مباني نظري ديدگاه يونگ و كهن‌الگوهاي مورد نظر او به اختصار معرفي شوند. اين پژوهش با محور قراردادن شخصيت‌ها، موقعيت‌ها و نمادهاي كهن‌الگويي به تحليل داستان مي‌پردازد و نشان‌دهنده قابليت‌هاي بالاي اين اثر در حيطه ناخودآگاه روان آدمي و سرشار از كهن‌الگوها است. آن‌چه از پژوهش حاضر مستفاد مي‌شود اين است كه حكايت مورد بحث از ظرفيت بالاي تاويل بر مبناي نظريات روان‌كاوانه يونگ برخوردار است. زن صالحه كه كهن‌الگوي قهرمان در شخصيت او حاكم است در موقعيت كهن‌الگويي سفر با طي كردن فراز و فرودهاي مختص اين كهن‌الگو و پشت سر گذاشتن نيروهاي ناخودآگاه جمعي نظير پير دانا، ولادت مجدد، آنيموس، سايه و پرسونا به مرحله خودشناسي و فرديت دست يافته و مراحل سلوك را به بهترين شكل به سرانجام رسانده است.