سرزمين ايران در انديشه و آثار نظامي‌گنجوي

نظامي‌گنجوي در آثار خود به ويژه در اسكندرنامه توجه زيادي به نام ايران نموده‌است و ايران را مهم‌ترين بخش فرمانروايي اسكندر و اوج فتوحات او ذكر مي‌كند. جايگاه ايران‌زمين در نزد نظامي‌گنجوي، به عنوان سرزميني مطرح مي‌شود كه دل هفت اقليم و مهمترين بخش آن است و هر كس كه بر اين سرزمين چيره گردد، بهترين بخش زمين را متصرف گشته‌است. اين پژوهش به روش توصيفي-تحليلي فراهم آمده‌است و يافته‌هاي پژوهش حاضر نشان مي‌دهد كه نظامي‌گنجوي، در سرزميني(قفقاز) ساكن بود كه اقوام گوناگون با فرهنگ‌هاي مختلف در كنار هم گرد‌آمده‌بودند و در زمانه‌اي زندگي مي‌كرد كه نفوذ تركان و اعراب همچنان ادامه داشت و مهم‌تر آن كه مرزهاي سياسي ايران‌زمين مدت زمان زيادي بود كه از بين رفته و حكومت‌هاي محلي جاي آن را گرفته‌بودند؛ بنابراين وظيفه خود دانست تا با توجه به اينكه مدت نسبتاً زيادي از سرودن شاهنامه به وسيله فردوسي مي‌گذشت، بارديگر مسئلۀ هويت سرزميني ايران را از لحاظ كيفي در خلال داستان‌هاي عاشقانه و افسانه‌اي بيان‌كند و انديشه ايرانيان را متوجه تمركز سياسي و بازگشت به مرزهاي ايران پيش از اسلام نمايد. نمود مسئلۀ هويت سرزميني در هفت‌پيكر و اسكندرنامۀ نظامي از جايگاه برتري نسبت به ديگر آثار نظامي‌گنجوي برخوردار است.